امیرحسین مقتدایی - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
شهاب الدین تصدیقی - دانشجوی دکتری معماری دانشگاه علم و صنعتی ایران
پگاه صامعی یزدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران
امیرمهدی بصیری خردمند طهرانی - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران دانشگاه تهران

از میان ابعاد مختلفی که توسط پژوهشگران تاریخ معماری ایران مورد مطالعه قرار گرفته، به مقوله ی «نماسازی» تا امروز توجه زیادی نشده است. عمده ی توجه پژوهشگران به این مقوله تاکنون، ذیل مقوله ی «تزیینات» بوده است. این پژوهش با انتخاب چهل بنا از قرن چهارم تا پایان دوره ی صفویه و بررسی تزیینات آجرکاری و کاشی کاری در وجه بیرونی آنها، سعی کرده است سیر تحولات نما در معماری ایران در این بازه را نشان دهد. این پژوهش نشان میدهد آجرکاری در بناهای اولیه تا قرن ششم غلبه داشته است و سپس به آرامی کاشی وارد نمای بناها میشود. حضور کاشی ابتدا کمرنگ و به صورت نگینی در میان آجرکاری یا معقلی به صورت محدود در بخشی از نما بوده است. از قرن ششم تدریجا کاشی بر آجر غلبه می یابد و سرانجام در دوره های ایلخانی و تیموری، نماهای تمام کاشی رایج میشوند. در پایان دوران صفویه بار دیگر شاهد احیای آجرکاری هستیم.

نما، آجرکاری، کاشی کاری، بناهای تاریخی، تزیینات معماری