پهنه بندی مناطق مستعد وقوع بیماری فوزاریوم خوشه گندم با استفاده از مدل فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی در استان گلستان

در این پژوهش، نقشه پهنه­بندی مناطق مستعد وقوع بیماری بلایت فوزاریومی خوشه گندم مورد مطالعه قرار گرفت و مدل حاصل با نقشه پهنه­بندی به­دست آمده از گزارشات ایستگاه­های تحقیقاتی گیاه­پزشکی در استان گلستان با روش منطق فازی مقایسه شد. به این منظور میانگین معیار­های رطوبت، دما و بارش به مدت ۴۵ روز در بازه زمانی رشد گندم پاییزه در مرحله ۶۵ مقیاس زادوکس تعیین شد. با توجه به نظر بیماری شناسان گیاهی و زمان وقوع بیماری بلایت فوزاریومی خوشه گندم در استان گلستان، در بازه زمانی اواسط فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه برای هر سه روز یک پهنه­بندی تهیه شد. در مجموع ۱۵ نقشه پهنه­بندی ارایه و مناطق مستعد بیماری در این مدل مشخص گردید. پهنه­بندی در چهار طبقه بی­ خطر (۲۵%-۰)، کم ­خطر (۵۰%-۲۶%)، خطرناک (۷۵%-۵۱%) و پرخطر (۱۰۰%-۷۶%) طبقه ­بندی شد و نتایج با استفاده از روش کاپا مورد اعتبار­سنجی قرار گرفت. نتایج نشان داد که وقوع و شیوع بیماری از نیمه دوم فروردین تا اواسط اردیبهشت ماه در صورت قرار داشتن خوشه­ها در مرحله رشدی حساس به بیماری در مناطق تعیین شده با اعتبار­سنجی بیش از ۷۶ درصد قابل پیش­بینی است. این درحالی است که در این بازه زمانی علایم بیماری در خوشه­ها قابل تشخیص نیستند. نتایج تحقیق حاضر، برای محققین و کارشناسان امر در زمینه پیش آگاهی و تصمیم­گیری به موقع برای اعمال بهترین روش­های مدیریت بیماری مفید خواهد بود

Keywords:

سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) , روش منطق فازی , فوزاریوم خوشه گندم (FHB)