یاسر گنجعلی - استاد خوشنویسی (گرایش شکسته) و رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان هیرمند، ایران

بیان مسئله: پس از گذشت قرنها از سرودن شاهنامه توسط فردوسی،ن۴سخ خطی فراوانی از آن اثر ارزشمند به نگارش در آمده و مصور شدهاند. نسخه مورد ارزیابی در اینجا شاهنامهای است متعلق به گروه هنر اسلامی موزه هنر متروپولیتن نیویورک به شماره الحاقی ۱-۴۲ ،۲۹۰ ،۱۹۷۴ که به "شاهنامه گاتمن" معروف است. این شاهنامه کوچک دارای نگاره هایی است که از اجزاء و عناصر مختلفی تشکیل شده اند. لذا برای شناخت آن اجزاء باید از رویکرد خوانش تصاویر بهره جست. در بین روش شناسیهای معروفی که با هدف خوانش آثار تاریخی مورد استفاده پژوهشگران قرار میگیرند، شمایلنگاری اروین پانوفسکی روشی است که به دنبال فهم موضوع و محتوای اثر است.هدف پژوهش: تحقیق حاضر بدنبال فهم آن بوده که آیا روش خوانش پانوفسکی در تعیین اجزاء و عناصر تشکیل دهنده ی نگاره های شاهنامه گاتمن کاربرد دارد؟ و پس از اطمینان حاصل کردن از این موضوع، اجزاءی نگاره های شاهنامه گاتمن هم از حیث فرم و هم محتوا بیان شوند.روش پژوهش: مراتب سه گانه اروین پانوفسکی در خوانش تصویر کمک نموده تا نگاره ها به لحاظ ساختار و عناصر سازنده مورد توصیف، تحلیل و تفسیر قرار بگیرند.نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان میدهد خوانش تصاویر به روش پانوفسکی به طور کلی در تعیین اجزاء و عناصر سازنده نگاره های شاهنامه گاتمن کاربرد داشته است. همچنین نگاره ها متاثر از سه مولفه ی موضوع، فرم و محتوا هستند و عناصر سازنده از جمله پیکره ها، جامگان، ابزار جنگی، عناصر طبیعی، عناصر معماری و غیره گواه این ادعاست.

فردوسی، شاهنامه کوچک، گاتمن، موزه هنر متروپولیتن، اروین پانوفسکی، شمایل نگاری، شاهنامه نگاری.