مهدی مکبریان - کارشناسی ارشد مرمت آثار تاریخی و هیات علمی گروه هنر دانشگاه پیام نور
فاطمه قائمی - کارشناسی صنایع دستی دانشگاه پیام نور

نماد نشان دهنده انتزاع است و انتزاع نشان دهنده فشردگی، نشان دهنده سرعت و کوچک سازی مفاهیم است. اقوام و ایلات کوچنده بر روی بافته های خود از نماد استفاده می کرده اند. نماد متن است. متنی بینامتن بین ایلات و عشایر است ؟ پیش متن کارکرد نماد، به گذشتگان مربوط می گردد و مانند میراثی به افرادی که اکنون در ایلات و عشایر زندگی می کنند، می رسد. نمادها از گذشته تا امروز، بر روی فضای بصری افراد جامعه عشایری، با کارکرد استفاده از آنها بر روی بافته ها اثر بخش بوده اند و فرهنگ بصری به وجود آورده اند. نمادها حداقل سه کارکرد برای باورها، طبیعت و دارایی خانوار و ایل داشته است. نمادها جزئی جدا نشدنی از بافته های اقوام خراسان شمالی و ترکمن شده اند. استمرار، تکرار، تقلید و نوآوری، از الزمه های پیش متنیت و بینامتنیت است، که به وضوح کاربرد نماد بر روی بافته ها مشهود است. نماد ها در درجه اول انتقال دهنده مفاهیم برای بافنده و سپس خانواده و ایل است. بیشتر بافنده گان در عشایر دختران و زنان هستند. در این پژوهش نمادها به »نمادهای معیشتی« و »نمادهای باور« و »نمادهای معیشتی« به »نمادهای معیشتی« ثابت و »نمادهای معیشتی« متحرک تقسیم شده اند ؟فرضیه این مقاله عبارت است از، کارکرد نماد بینامتنی فضای بصری، می تواند به فرهنگ بصری تبدیل گردد. روش پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای و تحلیل داده ها و استفاده از تکنیک کارکرد نماد بینامتنی در فضای بصری انجام شده است؟

دست بافته، خراسان شمالی، قوم ترکمن، نماد بینامتنی، فضای بصری