خوانشی جدید بر نقاشی دیواری های مقبره امیر غیاث الدین ملک شاه

مقبره امیر غیاث الدین ملک شاه یا مسجد شاه از بناهای شاخص عصر تیموری در مشهد است بواسطه کتیبه ها و نقاشی هایش قابل تامل است. هدف از این پژوهش،مطالعه بصری و مضمونی نقاشی های داخل گنبد خانه مرکزی و نمود عناصر اجتماعی بر آنست و دنبال پاسخ در چیستی شکل و محتوای آثار نقاشی ها،بازخورد فضای فکری حاکم بر جامعه دوران تیموری می باشد.رویکرد تحقیق کیفی و روش ،توصیفی -تحلیلی است.این اثر در اصل یک بنای آرامگاهی و احتمالا متعلق به یکی از امرای تیموری به نام امیر ملک شاه است.کتیبه ها و تغییراتی که در تزیینات آن مشاهده میشود نشانه هایی از تغییر کاربری بنا در عصر شاه سلطان حسین و سال ۱۱۱۹ ق را تایید میکند.رویکرد تحقیق کیفی و روش،توصیفی-تحلیلی است.پس از توصیف معماری بنا ،موضوع و محتوای نقاشی ها از نظر فن و اجرا مورد واکاوای و مطالعه قرار گرفته است.و در انتها تاثیرات عرفان اسلامی بر تزیینات و نقاشی های بنا مطالعه میشود .جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و اسنادی،با عکاسی میدانی انجام شده است. یافته ها در دو بخش قابل طرح اند:اول محتوای نقاشی های داخل گنبد خانه مرکزی در چهار حیطه طبقه بندی شده اند.شامل نقوش اسلیمی،ختایی، هندسی و ترنج های متعدد است و تکرار آن در دورتادور گنبد خانه استدوم شیوه های متعدد اجرای این نقاشی ها ی دیواری که شامل ،لایه چینی،طلا چسبانی،گچ بری ستعلیرغم سنگینی کفه ی ذوق سلاطین، هنرمندان بن مایه فرهنگی خود را داشته اند.نقاشی های گنبدخانه مرکزی مقبره، نوع نگاه اجتماعی هنرمندان به محیط بوده و توانسته نماینده وضع جامعه و دغدغه مردم آن روزگار را در قالب نقاشی نمایان کند.

Keywords:

مشهد , مقبره امیر غیاث الدین ملک شاه , نقاشی دیواری , موضوع و فن.عرفان