تحلیل ویژگیهای صوری نگاره های محمدرضا بروسان ( آثار محفوظ در موزه و کتابخانه آستان قدس رضوی)

هنر نگارگری از دیرباز تاکنون، در دوره ها و مکاتب مختلف به شیوه و روشهای گوناگون اجرا شده است. شاخه ی جدیدی از نگارگری از اواسط دوره صفویه به شکل گلومرغ نیز نمایان شده است. نمونه های گل ومرغ بر جلدهای قرآن، دیده میشود. نگارگران در مشهد و در مرکز آستان قدس رضوی، دست به خلق آثار نگارگری، تذهیب و گل ومرغ زده اند که نامی از آنان به یادگار نمانده است و ممکن است آثارشان به مرور زمان از بین برود. محمدرضا بروسان مشهور به قزلباش از جمله نگارگرانی بود که در محل کتابخانه آستان قدس رضوی به عنوان کارمند رسمی مشغول به کار بود. این هنرمند در خانوادهای هنرمند پرورش یافت و در سفرهایش نقاشی و تذهیب را بیشتر آموخت. در زمان فعالیت خود در کتابخانه شاگردان فراوانی را آموزش داده که بعد از او راهش را ادامه داده اند و همچنین آثار فراوانی خلق کرده است که در موزه نگهداری میشود. به دلیل محدودیتهای نگهداری، این آثار نمیتواند به مدت طولانی در معرض نمایش باشد درنتیجه از نظر علاقه مندان و پژوهشگران دور مانده و شاید باعث از یاد رفتن بخشی از تاریخ و گمنام ماندن هنرمندان آن بازه تاریخی شود.مقاله حاضر با هدف معرفی و تحلیل آثار نگارگری محمدرضا بروسان محفوظ در موزه آستان قدس رضوی و بررسی سیر تحول آثار وی صورت پذیرفته است و به دنبال پاسخ به این سوال میباشد: -۱ ویژگیهای صوری و سیر تحول نگاره های محمدرضا بروسان محفوظ در موزه و کتابخانه آستان قدس رضوی به چه صورت بوده است؟ روش تحقیق در این مقاله از نظر هدف، بنیادی و بر اساس شیوه اجرا توصیفی-تحلیلی میباشد که ابتدا با مطالعه و تحلیل نگاره های قابل دسترس در مجموعه موزه و کتابخانه آستان قدس رضوی و سپس از طریق فیش برداری، مشاهده و با استفاده منابع کتابخانه ای معتبر و میدانی انجام شده است.پس از بررسی آثار؛ یافته ها به این صورت است که، محمدرضا بروسان در طی خدمت خود در کتابخانه آستان قدس رضوی آثاری از قبیل تزئین مجلدها و قرآنها و مرقعات خلق کرده است. او طی دوره هنری خود از شاخه های مختلف نگارگری از قبیل: تذهیب، گل ومرغ، تشعیر و نقوش هندسی در آثارش استفاده کرده و سعی در خلق آثار متفاوت و ارتقا آثارشان داشته است. با مشاهده آثار وی شاهد این موضوع هستیم که استاد در اجرای تذهیب، تشعیر و گل و مرغ دستی توانا داشته و آثار بسیار پرکاری خلق کرده است. با مطالعه جلدهای به جای مانده و محفوظ در موزه آستان قدس رضوی، می توان تاثیر مکتب کشمیر و هند را در آثار محمدرضا بروسان مشاهده کرد.

Keywords:

محمدرضا بروسان , نگارگری مشهد , موزه آستان قدس رضوی , گل ومرغ , تذهیب