ندا رضایی - کارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
فیروزه حاتمی - کارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

نیاز انسان به آب از یک طرف، و کمبود آن از طرف دیگر مشکلاتی را برای بخش های مختلف به ویژه بخش کشاورزی بوجود آورده است. وابستگی زیاد برخی محصولات کشاورزی به آب و دلایلی مانند عدم توجه به میزان مصرف آب و نداشتن الگوی کشت مناسب در منطقه، مشکلات این بخش را چند برابر کرده است. در این بررسی سعی شده مفهوم تجارت آب مجازی، که مبنای آن اختصاص مقدار مشخصی آب به محصول است مورد مطالعه قرار گیرد. روش فوق یکی از مفاهیم نسبتا نوین، در کشاورزی و تولید گیاهان دارویی می باشد که با در نظر گرفتن نیاز و مقدار آب مصرفی موجود در این زمینه اهمیت پیدا می کند. هدف از این تحقیق، تعیین جایگاه مدیریت منابع آب، براساس تجارت آب مجازی بر روی گیاهان دارویی به روش توصیفی، تحلیلی و منطبق با اسناد و منابع کتابخانه ای می باشد. از آنجایی که در تولیدات کشاورزی به ویژه گیاهان دارویی، میزان آب مصرفی پایه و ردپای آب هر محصول منطقه، تحت تاثیر اقلیم، عملیات کشاورزی و بازدهی آبیاری متغیر است، تحقیقات کتابخانه ای نشان داده که استفاده بهینه از منابع موجود آب در کشاورزی و تولید گیاهان دارویی به روش تکنیک آب مجازی، از طریق بازنگری در تخصیص منابع آبی و مدیریت آن، امری ضروری می باشد. در واقع با توسعه روشهای مدیریتی کارآمدی که بتوان با آن مقدار آب واقعی مصرفی هر محصول را محاسبه کرد، می توان راهبرد تجارت آب مجازی را توسط واردات برخی محصولات جبران نموده و از این طریق در مصرف آب صرفه جویی کرد

محصولات کشاورزی، گیاهان دارویی، آب مجازی، منابع کتابخانه ای، راندمان آبیاری