عاطفه پورجبار - موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی جهاددانشگاهی کرمانشاه، گروه گیاهان دارویی، کرمانشاه، ایران
لیلا بهرامی کیا - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم باغبانی گرایش فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی، ادویه ای و عطری، موسسه آموزش عالی جهاددانشگاهی کرمانشاه، گروه گیاهان دارویی، کرمانشاه، ایران
قباد سلیمی - گروه کشاورزی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
شهاب خوش خوی - موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی جهاددانشگاهی کرمانشاه، گروه گیاهان دارویی، کرمانشاه

گیاه Ephedra major یک منبع با ارزش از آلکالوئیدهای افدرین می باشد که کشت بافت روشی نوین جهت کشت این گیاه و افزایش تولید متابولیت ثانویه آن می باشد. به این منظور اثر نانوذرات آهن و تنظیم کننده های رشد گیاهی دی کلروفنوکسی استیک اسید (۲,۴- D) و کینیتین (Kin) بر رشد کالوس و میزان متابولیت های ثانویه گیاه افدرا در شرایط کشت درون شیشه ای بررسی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و تیمارها شامل الیسیتور نانوذره آهن در سه سطح (شاهد، ۱۰ و ۱۵ میلی گرم بر لیتر نانودره آهن) تنظیم کننده های رشد گیاهی توفوردی و کینیتین در سطوح (صفر، ۱ و ۲ میلی گرم بر لیتر) در محیط کشت پایه MS (موراشیک و اسکوگ) بودند. . نتایج نشان داد که اثر الیسیتور نانوذره آهن بر روی وزن تر و خشک کالوس، قطر ثانویه کالوس در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشد. بیشترین وزن تر و خشک کالوس در تیمار ۱۰ میلی گرم بر لیتر نانوذره آهن مشاهده شد و محیط بهینه برای رشد کالوس محیط کشت حاوی ۲ میلی گرم در لیتر کینیتین و توفوردی می باشد. در کل نتایج بیانگر تاثیر مثبت نانوالیسیتور آهن در سطوح پایین بر تولید کالوس رشد آن می باشد.

کشت بافت، رشد کالوس، متابولیت ثانویه و نانو الیسیتور