کانی های ثانویه در نهشته های گوانوی خفاش غار کرفتو، دیواندره، استان کردستان

غار کرفتو، ۶۷ کیلومتری شمال باختری شهرستان دیواندره در استان کردستان، شامل ۴ طبقه است. کف طبقه دوم آن، در تالار خفاش ها، با نهشته های ستبری از گوانو پوشیده شده است. آنالیز SEM-EDX نمونه های گوانو گویای حضور کانی های ثانویه سولفاته (ژیپس، سسنایت)، فسفاته (فسفامیت، بروشیت، تاناراکیت، فرانکوانلیت، وایتلوکیت، لئوکوفسفیت، اسفنیسیدیت، پیروکپروئیت)، و نیتراته (اوره، نیتر)، همراه با میکروارگانیسم ها و کیتین است. وجود این کانی های متفاوت ناشی از تغییر pH (از اسیدی تا قلیایی) و رطوبت (مرطوب و خشک) در حضور میکروارگانیسم ها است. نهشته های گوانوی غار کرفتو، به ترتیب از پایین به بالا، در سه شرایط خشک، مرطوب و خشک تشکیل شده اند. مقایسه توزیع کانی های ثانویه با الگوی تغییرات بی هنجاری سریم در طول پروفیل گویای تشکیل کانی تاراناکیت فقط در شرایط مرطوب، و تشکیل کانی های وایتلوکیت، اوره، نیتر و سسنایت فقط در شرایط خشک است. بنابراین، آنها می توانند کانی های شاخص شرایط آب و هوایی باشند ولی کانی های دیگر چون در هر دو شرایط مرطوب و خشک تشکیل شده اند، نمی توانند چنین باشند. واکنش میان محلول تراوشی از گوانو و حرکت محلول از داخل سنگ بستر منجر به فسفاتی شدن و دولومیتی شدن سنگ بستر شده است. فراوانی کیتین در نهشته های گوانوی غار کرفتو نشان می دهد که گوانوها مدفوع خفاش های حشره خوار هستند.

Keywords:

غار کرفتو , گوانوی حفاش , کانی های ثانویه , کیتین , میکروارگانیسم ها