مجید کردبچه - گروه مهندسی صنایع، دانشگاه پیام نور، ص.پ. ۱۹۳۹۵-۳۶۹۷، تهران، ایران
رکسانا فکری - گروه مهندسی صنایع، دانشگاه پیام نور، ص.پ. ۱۹۳۹۵-۳۶۹۷، تهران، ایران
غلامرضا اسماعیلیان - گروه مهندسی صنایع، دانشگاه پیام نور، ص.پ. ۱۹۳۹۵-۳۶۹۷، تهران، ایران

راهبرد فرآیند توسعه خانواده محصول در رقابت پاسخ به نیازهای متنوع بازار با ریسک هایی مواجه است. تعیین احتمال بروز، نحوه مواجهه و شناخت ریسک هایی که مسبب بروز سایر ریسک ها هستند، همواره چالش زا است. هدف این پژوهش مدیریت تاثیر عدم قطعیت بر نتایج قابل انتظار و افزایش موفقیت فرآیند توسعه خانواده محصول از طریق پرداختن به ریسک های مسبب که احتمال شرطی بالاتری دارند، می باشد. در این مقاله ریسک های هر مرحله از این فرآیند با تمرکز بر نظریه داده بنیاد و نظر ۱۸فرد خبره در صنعت خودروسازی ایران احصاء گردید. سپس جداول تاثیر ریسک ها مبتنی بر نقشه شناخت فازی بر مبنای داده های حاصل از پرسشنامه تکمیلی در صنایع خودروسازی ایران شکل گرفت. در ادامه جداول احتمالات شرطی تشکیل و با کمک شبکه باور بیزین احتمال شرطی هر ریسک بصورت سیستماتیک محاسبه و ریسک های مسبب سایر ریسک ها، شناسایی گردید. نتیجه حاصل از مطالعات و محاسبات صورت گرفته نشان دادند که نه تنها برای اولین بار ریسک های خوشه بندی مشتریان، ریسک فنی مشخصات طراحی قطعات و ریسک بخش بندی استاندارد مختص فرایند توسعه خانواده محصول شناسایی گردیدند، بلکه خروجی مدل، نمایانگر ریسک های نیاز با احتمال (۱۹.۷%)، ریسک الزامات با احتمال (۱۰.۵۲%) و ریسک فنی مشخصات طراحی قطعات با احتمال (۶.۳۲%) بعنوان ریسک های مسبب و دارای بالاترین احتمال شرطی بروز جنبه های منفی در فرآیند توسعه خانواده محصول درصنعت خودرو ایران می باشند. مدیران اجرایی با تمرکز بر کنترل این سه ریسک که بعنوان علت یا ریسک ریشه ای مرحله بعد عمل می نمایند، به موفقیت بیشتری دست یافته و این فرآیند را با اطمینان بیشتری به پیش ببرند.

فرایندتوسعه خانواده محصول, مدیریت ریسک, احتمال شرطی ریسک, نقشه شناخت فازی, شبکه باور بیزین