ناهید طیبی - دکتری تاریخ اهل بیت(ع)،مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه الصطفی (ص) العالمیه، قم، ایران.

مسئله دعوت و جزئیات مرتبط با آن در منابع متقدم ثبت شده است و با وجود تفاوت های الفاظ، در بیان اصل ماجرا و کیفیت آن مشابهت های بسیار وجود دارد. نکته مهم در بیان و تبیین این ماجرا، تصریح به خلافت امام علی (ع) است. حذف و اضافاتی در منابع متقدم و متاخر و در آثار و تحلیل های مستشرقان دیده می شود که با توجه به انگیزه های سیاسی و یا اعتقادی صورت گرفته است. در پژوهش حاضر با تمرکز بر گزارش های موجود در آثار تاریخ نگاران متقدم مانند ابن هشام ، ابن سعد، طبری و ابن اثیر و ابن کثیر تصویری از ماجرای مرحله دوم دعوت، مشهور به انذار العشیره ارائه می شود تا با مقایسه آثار تحریف گر متقدمین و متاخرین، نقص در روایتگری تاریخی و عدم حفظ امانت مشهود و مشخص شود. براساس دستاورد پژوهش حاضر در دو منبع تاریخ طبری و الکامل فی التاریخ ابن اثیر، پیامبر (ص) در پایان دعوت از خویشان خود، امام علی (ع) را با تعبیر «ان هذا اخی و وصیی و خلیفتی» خلیفه پس از خویش اعلام کرد. این درحالی است که طبری در تفسیرش و ابن کثیر در کتاب تاریخی و تفسیرش با تعبیر «ان یکون اخی و کذاو کذا» این حقیقت تاریخی تحریف کرده اند. در چاپ اول کتاب حیات محمد (ص) نگاشته محمد حسین هیکل، تعبیر خلیفتی آورده شده، اما در چاپ دوم حذف شده است. به طور قطع، تغییر نقل قول ها و حذف نکته مهم تاریخی به سبب تمایلات فرقه ای و مذهبی از ارزش کار علمی می کاهد.

دعوت, امیرالمومنین علی (ع), پیامبر اسلام (ص), وصی, خلیفه, طبری, ابن اثیر