حمید امامی فر - نویسنده مسئول: استادیار، گروه معارف، دانشگاه اراک، اراک، ایران
احمد حسین شریفی - استاد، گروه فلسفه، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران

نظریه تکامل، همانند اکثر نظریات علمی، تنها متاثر از ابعاد معرفتی ایجادکننده آن نیست و عوامل فردی و اجتماعی و تمدنی هم در تکوین آن تاثیرگذار بوده اند. این نظریه توسط چارلز داروین در جهان علم در بدو امر به صورت نظریه ای زیست شناسانه مطرح شد. این نوع نگاه به عالم، خالی از بازخوردهای متافیزیکی و تاثیر بسزا بر علوم اجتماعی نبود، بلکه تاثیر آن در علوم اجتماعی، اگر بیشتر از علوم زیستی نباشد کمتر نیست. عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری نظریه تکامل، دربرگیرنده مبانی و پیش فرض ها، علل اجتماعی، فرهنگی و تمدنی، تعلیم و تربیت، پایگاه اقتصادی، فضای سیاسی اجتماعی، صفات نفسانی، کنش های فردی، اراده شخصی و هوش سرشار، پیشینه خانوادگی در بحث تکامل، آماده شدن فضای علمی و پیشینه تاریخی برای طرح نظریه است. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی تلاش کرده ایم این عوامل را بیان کرده و اگر نقش ثابت شده ای در نظریه تکامل داشته باشند، آن نقش نشان داده شود.

نظریه تکامل, فضای تمدنی, روش شناسی بنیادین, علوم انسانی, جامعه شناسی, انسان