حسن عبدی - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه باقرالعلوم (ع) قم

این پژوهش به بررسی نقش فلسفه در تمدن اسلامی می پردازد. سوال اصلی این است که «فلسفه اسلامی چه نقش و جایگاهی در پیش برد تمدن اسلامی داشته است؟». برای پاسخ به این پرسش با استفاده از روش تحقیق گردآوری اطلاعات به شیوه کتاب خانه ای و روش تحلیلی عقلی به بررسی نقش فلسفه در تمدن اسلامی پرداخته شده است. نتیجه تحقیق حاضر عبارت است از: ۱) فلسفه تعاریف متعددی دارد و اساس این تحقیق، بر مفهوم فلسفه به مثابه روشی عقلی در راستای در بررسی احکام کلی هستی قرار داده شده است؛ ۲) ازجمله نقش های حیاتی فلسفه در پیشرفت تمدن، کمک به هویت سازی فرهنگی برای جامعه است؛ ۳) نقش حیاتی دیگر فلسفه در زمینه تمدن، زمینه سازی برای ساختن نظام فکری است؛ ۴) سومین نقش فلسفه، مهیاساختن زمینه برای اصلاح زندگی اجتماعی از راه مقابله با انحرافات فکری؛ مانند نیهیلیسم، نسبی گرایی و شکاکیت است؛ ۵) چهارمین نقش اساسی فلسفه در تمدن، برآوردن نیاز فطری انسان به دانستن واقعیات است؛ ۶) پنجمین کارکرد اساسی فلسفه در تمدن، کمک به ایجاد گفت وگو بین تمدن های مختلف از یک سو و بین جریان های فکری مختلف در چارچوب تمدن اسلامی ازسوی دیگر است. اگر فلسفه اسلامی به دنبال تاثیرگذاری بیش تر بر تمدن اسلامی است، باید به دنبال تاثیرگذاری در عرصه های مختلف اجتماعی، آموزشی، سیاسی و ... باشد تا نیازهای جامعه اسلامی کنونی را برآورده کند.

تمدن, تمدن اسلامی, فلسفه اسلامی, مابعدالطبیعه, اندیشه معاصر, روش عقلانی