هومن یارمحمدی
غلامرضا اکرمی
سارا داهی

روستای خور واقع در استان خراسان جنوبی، دارای آب و هوای گرم و خشک است. همین امر ضرورت توجه به امر سرمایش را در این منطقه تقویت می کند. خانه های قدیمی موجود در روستا، دارای بادگیرهایی در مسیر بادهای اصلی این منطقه هستند. این بادگیرها درایام گذشته نقش سیستم سرمایشی بناها را به عهده داشتند. امروزه با ورود تکنولوژی و تغییر سبک زندگی ساکنین و همچنین افزایش میزان گرد و خاک تولیدی در منطقه، عملکرد بادگیرها مختل شده و بسیاری از ساکنین جهت سرمایش خانه خود، به استفاده از روش-های جدید مانند به کارگیری کولرآبی و گازی روی آورده اند. در این مقاله که از نوع کاربردی است و به روشی ترکیبی از نمونه های موردی و تحقیقات پیمایشی میدانی و جمع آوری اطلاعات از اسناد کتابخانه ای نگاشته شده است، پس از توضیحات مقدماتی درباره موقعیت و شرایط روستای خور، به بررسی هریک از سیستم های سرمایشی متداول ( بادگیرهای سنتی، کولرهای آبی و گازی ) به علاوه یک سیستم تلفیقی پیشنهادی و مقایسه کمی و کیفی بین آن ها پرداخته می شود. در بررسی کمی این روش ها، با شناخت نحوه ی سازوکار هر سیستم ومیزان مصالح و نیروی کار ، می توان هزینه های هر سیستم را در طول چرخه عمر آن – در این مقاله مدت ۲۰ سال- به دست آورد و در نهایت آن ها را در نموداری مقایسه کرد. با توجه به نتایج به دست آمده ، کولر گازی پر هزینه ترین سیستم در این روستا محسوب می شود. کولر آبی و بادگیر تلفیقی جدید، از نظر هزینه در رتبه های بعدی قرار دارند و بادگیر سنتی موجود در روستا کمترین هزینه را دارا می باشد. از نظر کیفی، با وجود شرایط مطلوب آسایشی و بهره برداری در کولر گازی، بادگیرهای بهینه شده ارزش بالایی در ارتقای سطح مطلوبیت معیارهای تعریف شده کیفی نشان می دهد.

Khoor village, cooling system, life cycle cost (LCC), Analytic Hierarchy Process, Energy consumption Optimization, روستای خور, سیستم سرمایشی, بهینه سازی مصرف انرژی, هزینه چرخه عمر(LCC), تصمیم گیری چند معیاره