حبیب قاسمی - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
غلامحسین برکت - دانشیار گروه مدیریت آموزشی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
فرانک امیدیان - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

هدف: این پژوهش با هدف واکاوی مولفه های مسئولیت اجتماعی کارکنان آموزش و پرورش انجام شد. روش: پژوهش حاضر از نظر شیوه اجرا، آمیخته(کیفی- کمی) و از نظر هدف پژوهشی کاربردی بود. در بخش کیفی پژوهش، مشارکت کنندگان ۲۹ خبره در زمینه علوم اجتماعی و مدیریت بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود و داده ها در سه سطح کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. برای اعتبار داده ها از نقادی اساتید و برای پایایی از ضریب توافق بین کدگذاران استفاده شد(۸۶/۰=CVR). در بخش کمی، جامعه آماری کارکنان اداری ادارات مختلف استان خوزستان(۱۳۵۰نفر) بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد ۳۸۴ نفر از آنان با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر یافته های کیفی بود و مقدار پایایی ابزار با آزمون آلفای کرونباخ (۸۴/۰) به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای Spss۱۹ و Amos۲۴ انجام گرفت که شامل آمارههای توصیفی و استنباطی(معادلات ساختاری) بود. یافته ها: از دیدگاه خبرگان مسئولیت اخلاقی، اقتصادی، قانونی، استراتژیک، شفافیت ارائه و پاسخگویی به عنوان مولفه های اصلی مسئولیت اجتماعی و عوامل اثرگذار بر آن نیز شامل آموزش کارکنان، رعایت منشورهای اخلاقی، ارائه خدمات ارزان، تدوین استانداردهای سازمانی، حمایت های مالی و فرامالی، تسهیل نیازها، تعهدپذیری و توجه به رشد خلاقیت و نوآوری کارکنان بودند. از بین مولفه های مسئولیت اجتماعی پاسخگویی با ضریب مسیر(۸۵/۰)، مولفه اخلاقی با (۸۴/۰) و مولفه قانونی با (۸۱/۰) به ترتیب از اهمیت بیشتری برخوردار بودند. آموزش کارکنان با ضریب مسیر (۶۷/۰)، تعهدپذیری (۶۳/۰) و رعایت ارزش های اجتماعی و اخلاقی نیز(۵۹/۰) مهمترین عوامل بر مسئولیت اجتماعی بودند. نتیجه گیری: عناصر مهم مسئولیت اجتماعی شفافیت و پاسخگویی و التزام بیشتر به هنجاررهای اخلاقی و قانونی است که با توانمندسازی و تقویت ارزش های اجتماعی، مسئولیت اجتماعی کارکنان بهبود می یابد.

مسئولیت اجتماعی, کارکنان آموزش و پرورش, پاسخگویی و شفافیت, ارزش های اجتماعی- اخلاقی