ارزیابی عملکرد توزیع آب آبیاری در کانال های اصلی و فرعی شبکه آبیاری آبشار اصفهان تحت سناریوهای بهره برداری نرمال و کم آبی

این مطالعه با توسعه مدل شبیه­ ساز هیدرولیک جریان در کانال­ آبیاری، اقدام به ارزیابی مکانی کفایت توزیع آب در محدوده شبکه آبیاری آبشار اصفهان نمود. برای این منظور شبیه­ سازی توزیع آب بین آبگیرهای کانال اصلی و فرعی، در طول یک فصل آبیاری، براساس تحلیل مکانی شاخص ارزیابی عملکرد کفایت توزیع آب، انجام شد. برنامه­ ریزی توزیع و تحویل روزانه، مطابق با آن چه در واقعیت انجام می ­شود، براساس اطلاعات حقابه، فروش آب و سهم مشخص شده برای هر دریچه آبگیر درجه دو و درجه سه، تهیه و با مدل ساده شده ریاضی انتگرالی-تاخیری در محیط MATLAB لینک شد. پنج سناریوی بهره­ برداری، نماینده شرایط نرمال، پرآبی و کم آبی، مطابق با الگوهای غالب تخصیص آب سطحی در نظر گرفته شد. نتایج شبیه ­سازی در کانال ­های اصلی و فرعی، حاکی از روند غالبا کاهشی کفایت تحویل آب از آبگیرهای بالادست تا پایین­دست، بوده به­ طوری که تحت سناریوهای کم­ آبی پنج، ۱۵ و ۳۰ درصد شاخص کفایت به ترتیب در محدوده ­های ۶۹-۴۱ درصد، ۹۵-۲۹ درصد و ۶۵-۱۹ درصد متغیر بوده است. توجیه این پدیده علاوه بر ماهیت کنترل بالادستی بودن بهره برداری، به ناکارآمدی روش سنتی بهره­ برداری دستی و هم چنین عدم انعطاف ­پذیری کافی سازه­ های تنظیم سطح آب و آبگیرها، در توزیع قابل اعتماد آب آبیاری تحت سناریوهای کم آبی می ­باشد. با کاهش جریان ورودی، به سبب کم ­آبی، آسیب­ پذیری فرایند توزیع آب در آبگیرهای پایین­دست افزایش یافته و شرایط مطلوب تحویل آب تنها در تعداد محدودی از آبگیرها واقع شده در ابتدای کانال­های اصلی و فرعی دیده می ­شود.

Keywords:

تحلیل مکانی توزیع آب , شبکه آبیاری آبشار , شبیه سازی هیدرولیک جریان , کفایت توزیع آب آبیاری , کم آبی