علی شماعی - دانشگاه خوارزمی, گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری, ایران,
حسن آهار - دانشگاه خوارزمی, گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری, ایران,
اسحاق جلالیان - دانشگاه پیام نور, گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری, ایران

   متریک های فضایی الگوی شناسایی و سنجش رشد فضایی زمانی شهری است. معیارهای سنجش الگوی فضایی در این پژوهش وسعت لکه های شهری، محیط لکه ها یا قطعات، مجاورت و نزدیکی آنها، فاصله لکه ها با بزرگترین لکه یا لکه اصلی شهری، تعداد لکه ها و قطعات، فضاهای خالی موجود در داخل لکه ها و اندازه قطعه اصلی شهر است. این پژوهش به بررسی و تحلیل چگونگی رشد شهر مراغه با روش های توصیفی–تحلیلی و با استفاده ازتصاویر ماهواره ای و نرم افزارهای envi، arcgis و افزونه patch analyst انجام گرفته است. یافته ها و نتایج پژوهش نشان می دهد شاخص پیچیدگی قطعات نسبت به دوره های قبل بیشتر شده است، بطوریکه شاخص amws از ۵۶/۱ به ۸۴/۱ و شاخص awmpfd از ۲۵/۱ یه ۳۵/۱ رسیده است. شاخص مرکزیت نیز در سال ۱۳۶۵ عدد به دست آمده ۲.۱۴۱۴/۲ بوده و در سال ۱۳۹۵ به ۱۲/۱ کاهش یافته است و با به وجود آمدن قطعات جدید در اطراف شهر موجب کاهش مرکزیت شده است. از نظر شاخص فشردگی هم میزان آن کاهش یافته و تعداد قطعات ساخته شده شهری افزایش و پیچیدگی افزایش یافته است. از نظر تراکم شهری هم میزان تراکم در سال ۱۳۶۵، ۹/۳۳۳ نفر در هکتار بوده که در دوره آخر به ۸/۵۵ کاهش یافته است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که الگوی رشد شهری بصورت افقی ناموزون با تخریب زمین های حاصل خیز کشاورزی و منابع طبیعی و جایگزین شدن آنها با بافت محله های پراکنده و نا منسجم شهری بوده است.

الگوی رشد فضایی شهر, متریک های فضایی, رشد فضایی – زمانی شهر, شهر مراغه