راهبردهای توسعه زراعت پایدار در اراضی دیم با هدف افزایش بهره وری و پایداری امنیت غذایی کشور

کشت دیم به دلایلی مانند وابستگی شدید به بارش نزولات آسمانی، اغلب از کشت آبی کم بازده تر است و بطورکلی زارعینیکه از طریق دیمکاری ارتزاق می کنند نیز اغلب با فقر دست و پنجه نرم می کنند. افزایش بهره وری و تولید پایدار در ایناراضی منجر به افزایش درآمد و رضایت این افراد و عدم مهاجرت آنها به شهر ها می شود که متقابلا به تداوم تولید دیم وامنیت غذایی کشور کمک خواهد نمود. در عین حال، می توان با بهره گیری مناسب از نزولات آسمانی و افزایش تولیدمحصولات ویژه در دیمزارها، از فشار بر سفره های آب زیر زمینی نیز کاست. در دیمزارهایی که با تنش خشکی آخر فصلمواجه هستند، افزایش هرچند اندک ذخیرهی رطوبتی خاک از طریق مدیریت صحیح بقایای گیاهی، کشت درون جوی،استفاده از مالچ های پلاستیکی و غیره می تواند برای گیاه نجات بخش باشد و حداقل تولید را بصورت تضمین شده در طولسالهای متمادی داشته باشد. کشت گیاهان دارویی مقاوم به خشکی در تناوب با گیاهان زراعی، علاوه بر تنوع بخشی بهمحصولات تولیدی در اراضی دیم، درآمد کشاورزان محلی را نیز افزایش خواهد داد. با توجه به اهمیت بسیار زیاد ماده آلی درخاک دیمزارها، لازم است تبعات و آثار زیانبار آتش زدن یا چرانیدن و حذف بقایای گیاهی و لزوم اجرای خاک ورزی حفاظتیبرای بهره برداران دیم مخصوصا در مناطق محروم آگاهی بخشی و اطلاع رسانی شود. توسعه و افزایش دقت سامانه هایهواشناسی و پیش آگاهی و اطلاع رسانی سریع به دیمکاران می تواند در کوددهی به هنگام و متناسب نقش بسیار مهمیداشته باشد. همچنین دولت بایستی سازوکارهای تشویقی را برای ورود ماشین های کشاورزی مناسب جهت مدیریت بهتر کاهو کلش در این گونه اراضی را فراهم نماید. بستر مناسب برای همکاری بیشتر بین موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور وموسسات و مراکز تحقیقاتی پیشرو دیم در دنیا جهت انتقال تجربیات و دانش فنی و منابع ژنتیکی نیز بایستی فراهم گردد.

Keywords:

خاکورزی حفاظتی , مالچ , فرسایش خاک , تنش خشکی