مریم رحمن ستایش - کارشناس ارشد باستان شناسی
معظم خسروجردی - استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

دیوارنگاری یکی از شیوه های متداول تزئینات معماری در بناهای دوره زندیه است که موید مفاهیم روایتگری این دوره می باشد . نقاشی های دیواری از جمله آثار مهمی هستند که در هنر دوره اسلامی می توان مورد مطالعه و بررسی قرار داد. مقاله حاضر میکوشد تا با شیوه توصیفی-تحلیلی و برمبنای مشاهدات و مستندنگاری های میدانی و مطالعات کتابخانه ای به بررسی دیوارنگارههای دوره زندیه در شیراز و مطابقت آنها با کاربردشان در بنا و مضمون روایی نقوش بپردازد. در پژوهش حاضر آثار اصیل دیوارنگاری در بناهای ارگ کریمخان، عمارت کلاه فرنگی، عمارت باغ جهان نما، هفت تنان و عمارت دیوانخانه مستندنگاری گردیده سپس به طبقه بندی و تحلیل و بررسی آن ها پرداخته میشود. نتایج تحقیقات انجام شده نشان میدهد نقوش به کار رفته در نقاشی بنا کاربرد اختصاصی ندارد، تنها در بنای هفتتنان چند نمونه نقاشی با مضامین مذهبی و عرفانی همراه با نقش گل و مرغ به تصویر کشیده شده است. این نقوش بیانگر باورها و اعتقادات عارفانه به صورت نماد و رمز است که از ذوق هنری آفرینندگان خود نشات گرفته است.

دیوارنگاره، نقاشی گل و مرغ، زندیه، شیراز