کودک و کودکی از منظر علم

پژوهش حاضر به دنبال شناسایی نوع درک، توصیف، تعریف و تحلیل دانش و علوم مختلف از جمله تاریخ، روان ­شناسی، جامعه ­شناسی و جمعیت­ شناسی نسبت به کودک و کودکی است. این پژوهش در سطح جامعه ­شناسی علم و معرفت و با رویکرد کیفی و روش تحلیل اسنادی صورت می­ پذیرد. نتایج نشان می ­دهند که نگاه تاریخ به کودکی، نگاهی نسبی ­گرایانه و برساختی است. تاریخ، کودکی را امری مطلق و ذاتی نمی­ داند، کودکی از منظر تاریخ امری برساخته اجتماعی است. تاریخ سرآغازی برای مطالعات جامعه ­شناختی کودکی است. گویی بسترهایی برای اندیشیدن نسبی­ گرایانه بر اساس شرایط اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده. در بین نگاه های روان­ شناسانه و جامعه­ شناختی ­تر نسبت به کودکی تعارض وجود دارد و در این رابطه همواره شاهد دوالیته روان­ شناسی و جامعه ­شناسی هستیم. روان ­شناسی هنوز متکی به قواعد ثابت فرازمانی و فرامکانی برای رشد کودک است و رشد نیز تکاملی است. کودکی نه هدف بلکه مسیری برای رسیدن به هدف که همان بزرگسالی است، می ­باشد لذا تاکید بر اهمیت کودکی برای ایجاد مبناهای رشد کالبدی و روانی سالم برای بزرگسالی است. در حالی که جامعه ­شناسی، کودکی را برساخته اجتماعی می ­داند که بر اساس شرایط زمانی و مکانی، کاملا متفاوت است. کودکی از منظر جامعه­ شناسی مبتنی بر قاعده تکامل نیست؛ کودکی نه مسیر و ابزاری برای رسیدن به بزرگسالی بلکه کودکی خود هدف است. کودکی باید به عنوان هدف و از منظر خود کودکان شناخته شود در غیر این صورت بزرگسالی هدف و شناخت کودکی نیز از منظر بزرگسالان خواهد بود. در نهایت چنین امری منجر به مشروعیت ­بخشی و توجیه اعمال سلطه و قدرت بزرگسالان بر کودکان می­ گردد.

Keywords:

کودکی , علم , روانشناسی رشد , برساخت گرایی , عاملیت کودکان