شاخصه های (انسان شناخت و هستی شناخت) پارادایم قرآنی و علوم انسانی

انسان از دیرباز در جهت کشف حقیقت از روش های گونهگون و بسیاری بهره برده است. با گذر زمان و رشد و انسجام یافتن تفکر انسانی، برخی از این روشها گزینش و پذیرفته شد و به عنوان پارادایم یا همان چارچوبه های ذهنی، فکری و فرهنگی، معیار کشف و سنجش حقیقت قرار میگیرد. در حال حاضر صاحب نظران علوم انسانی با توجه به سه نوع پارادیم اثبات گرایی، تفسیرگرایی و انتقادی به تحلیل، استنباط و توصیه علمی میپردازند. پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن آیات قرآن کریم به بررسی پارادایمهای رایج در علوم انسانی پرداخته است و با توجه به بینش قرآن کریم درباره انسان، آنها را در بوته نقد و بررسی قرار میدهد. پارادایم قرآنی از رویکردهای مختلف انسان شناخت متناسب باانگیزه های انسان ساز بهره برده و گونهای خاص از پارادایم فکری را سامان داده است؛ هرچندکه میان پارادایمهای موجود و پارادایم قرآنی نقاط مشترکی مشاهده میگردد. این پژوهش اثبات میکند که پارادایم برخاسته از مبانی قرآنی میتواند به عنوان چارچوبهای مشخص و مستقل معیار استدلال و استنباطهای علمی در حیطه علوم انسانی قرار گیرد. اثبات این مدعا با بیان نمونههایی کاربردی و نظری به همراه پیشنهادهای پژوهشی دیگر در ادامه این نگاره آمده است.

Keywords:

علوم انسانی , پارادیم , قرآن کریم , پارادایم قرآنی , رویکرد اسلامی