سید محمود سامانی - مدرس دانشگاه و عضو گروه تاریخ پژوهشکده حج و زیارت.

حمزه بن عبد­المطلب، عموی پیامبر اکرم(ص) از معدود شخصیت هایی است که پس از گرویدن به اسلام، تمام توان خود را برای حراست از رسول خدا(ص) و پیشبرد اهداف آن حضرت به کار بست. رشادت ها و فداکاری های مخلصانه او در غزوات بدر و احد و برخی از سرایا از او چهره ای اسطوره­ای و قهرمان ترسیم کرد. شهادت مظلومانه او در سال سوم هجری و مثله شدنش توسط مشرکان قریش در احد و ملقب شدنش به سیدالشهداء از سوی پیامبر و تاکید آن حضرت بر عزاداری و زیارت حمزه، موجب اهتمام مسلمانان به تکریم و زیارت او در طول قرون اسلامی بوده است. در این مقاله که به روش توصیفی– تحلیلی سامان یافته است، زیارت حمزه در سنت معصومین(ع)و سیره مسلمانان، مورد بررسی قرار گرفته و از آئین و رسوم زیارت قبرش و نیز از مدفن و بقعه وی در ادوار مختلف سخن رفته است. برآیند مقاله حاکی از آن است که زیارت حضرت حمزه از همان زمان شهادتش مورد اهتمام رسول خدا(ص)، حضرت زهرا(س) و دیگر معصومان و صحابه و تابعین بوده است. اقتدای به این سیره در تمام ادوار اسلامی مدنظر مذاهب مختلف اسلامی بوده و افزون بر موسم حج که زائران بیت الله الحرام و مرقد مطهر نبوی به طور معمول به زیارت حمزه و دیگر شهدای احد رهسپار می شوند، در دیگر مناسبت ها نیز زیارت حمزه مدنظر مسلمانان بوده و رسوم خاصی در رابطه با آن وجود داشته است.          

زیارت حمزه, معصومان و زیارت حمزه, صحابه و زیارت حمزه, بقعه حمزه, رسوم زیارت