حمیدرضا امیدنژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدهادی معیری - دانشیار گروه جنگلداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدرضا شهرکی - کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان

جنگل ها به عنوان یکی از با ارزش ترین منابع ملی تجدیدشونده، از پایه های توسعه پایدار هر کشوری محسوب میشوند که بهره برداری صحیح از آن میتواند نقش اساسی در جهت حفظ آب و خاک و تامین نیازمندی های ملی و محلی کشور داشته باشد. با توجه به تولید محصولات چوبی و غیرچوبی در جنگل ها و تاثیرگذاری آن در اقتصاد کشورها، در سطح ملی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. خدمات و کارکردهای اقتصادی جنگل ها به دو صورت ناملموس (مانند ذخیره آب، ذخیره کربن و کنترل سیل و تنظیم آب و هوا) و ملموس (مانند تولید چوب و محصولات فرعی)، ارائه می شود. در بخش اول خدمات جنگل ها رایگان بوده، ولی ارزش و بهای اقتصادی به ظاهر نهفته ای دارند که بسیار مهم اند. همچنین، به علت اینکه خدمات اکوسیستم های طبیعی به طور کامل در چارچوب نظام بازار مورد توجه قرار نمی گیرد و در مقایسه با دیگر خدمات اقتصادی و سرمایه های شناخته شده به طور کافی کمی نمی شود، اغلب در تصمیم گیری های سیاسی کشور به آنها ارزش کافی داده نمی شود و این نادیده گرفتن در نهایت ممکن است در پایداری اختلال ایجاد کند. در بخش دوم جنگل ها در دو سطح ملی بر اساس تولید چوب و محصولات صنعتی مرتبط با آن و در سطح محلی بر اساس وابستگی معیشتی روستاییان به آن در اقتصاد هر کشور موثر هستند. از این رو درآمد حاصل از تولیدات جنگلی به طور چشمگیری به رفاه اقتصادی خانوارهای روستایی کمک می کند. به طوری که محصولات جمع آوری شده هم به صورت خود مصرفی و هم فروش خام و یا محصولات فرآوری شده در بازارهای محلی انجام میشود. بنابراین با توجه به این تاثیرگذاری میتوان نقش اقتصادی جنگل ها را بر اساس پتانسیل ها و نیازهای روستاییان در طرح ها و پروژه های جنگل برنامه ریزی و مدیریت نمود.

جنگل، محصولات چوبی و غیرچوبی، درآمد محلی، اقتصاد ملی