تحلیلی بر نهادینه شدن حفاظت مشارکتی در جنگل ها: ضرورتی بر جنگداری اجتماعی مبتنی بر معیشت جوامع محلی

امروزه اراضی جنگلی جهان به طور فزاینده ای تحت فشار بوده و به دلایل مختلفی در حال کاهش هستند. در راستای پیشگیری و جلوگیری از تخریب این عرصه های طرح ها و پروژه های مختلف حفاظتی توسط سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور اجرایی شد که هرکدام با چالش هایی مواجه شده و موفقیت چندانی در زمینه حافظت از عرصه های جنگلی حاصل نکردند. مشارکت جوامع محلی به عنوان یک راهکار بهتر از رویکرد حمایت گرایانه سنتی به طور گسترده ای معرفی شد. تحقیق حاضر نیز با تحلیل عوامل تخریب در جنگل و همچنین چالش های مدیریت حفاظتی در جنگل، به تشریح ضرورت و جایگاه مشارکت جوامع محلی در حفاظت از جنگل ها و جنگلداری اجتماع به روش اسنادی و کتابخانه ای پرداخته است. در این راستا تغییر الگویی در حفاظت و مدیریت منابع طبیعی از کنترل کاملا دولت محور به سمت رویکردی مشارکت محور حرکت کرده که در آن مردم محلی نقش بسیار فعالتری دارند. از این رو، مدیریت جنگل ها مبتنی بر مشارکت جوامع محلی می تواند راهی برای ارتقاء وضعیت جنگل ها به صورت برد-برد در استراتژی های مدیریت جنگل باشد به طوری که از طریق اینرویکرد می توان با دخیل نمودن مردم در مدیریت پایدار جنگل، اکوسیستم عملکردی و حفظ پوشش جنگل را تضمین نمود. به بیان دیگر، برنامه مدیریت مشارکت را می توان با تغییر ساختار اداری گروه های مدیریت جنگل به منظور توانمندسازی اعضاء در فرآیندهای تصمیم گیری افزایش داد. علاوه بر این، افزایش مشارکت زنان و تقسیم عادلانه منافع در بین گروه های ذینفع در بهبود موفقیت برنامه مدیریت جنگل مشارکتی ضروری است. بنابراین، اصلاح سیاست ها برای بهبود ساختار گروه های مدیریت جنگل و ایجاد ساز و کارهای عادلانه تقسیم منافع برای بهبود مشارکت مردم محلی در برنامه مدیریت جنگل ضروری است و از این رو، نیاز به توجه فوری دارد.

Keywords:

جنگل , مدیریت , حفاظت , مشارکت , جوامع محلی