مبانی ابتناء علوم انسانی بر علوم دینی

Publish Year: 1392
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 100

نسخه کامل این Paper ارائه نشده است و در دسترس نمی باشد

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_POEN-0-1_005

تاریخ نمایه سازی: 8 مرداد 1401

Abstract:

«علوم انسانی» به آن گروه از دستاوردهای علمی اطلاق می شود که با بهره گرفتن از چهار روش وحی، عقل، شهود و تجربه در زمینه ماهیت انسان، کارکرد و نیازهای او به عنوان موجودی عقلانی و الهی در عرصه فردی و اجتماعی و می تواند زمینه رشد، تعالی و کمال معنوی و اخلاقی او در دنیا و سعادتش در جهان آخرت را فراهم سازد. از سویی دیگر، با آنکه یکی از مهم ترین عرصه های اهتمام دین، ارایه نظرگاه های مبنایی و راهبردی در زمینه علوم انسانی است، اندیشه های سکولار و غیر دینی بر بسیاری از سطوح آن حاکم شده و منظومه ای از علوم انسانی ارائه داده اند که فقط مبتنی بر روش تجربه و مشاهده در زمینه ماهیت انسان، کارکرد و نیازهای او به عنوان حیوانی تکامل یافته است بوده و تنها می تواند شرایط رفاه، آسایش و بهره مندی بیشتر او از لذت های دنیوی را فراهم آورد. این نگاه، انسان را تا سطح حیوانی تکامل یافته و نیازهای وجودی او را تا سطح نیازهای مادی و این دنیایی فرو می کاهد. نگارنده در این مقاله با بیان دیدگاه های مختلف در تعریف علم، سه تعریف رایج درباره انسان را بررسی می کند که عبارت اند از: ۱. حیوان ناطق؛ ۲. حی متاله؛ ۳. حیوان تکامل یافته. در ادامه، دو تعریف دینی و غیر دینی از علوم انسانی را ارائه می دهد و از شاخصه های علوم انسانی غیر دینی این سه مورد را برمی شمارد: ۱. بی توجهی به مقوله متافیریک؛ ۲. فروپاشی ارزش های اخلاقی؛ ۳. جدا انگاری علوم انسانی از عرصه دین.همچنین ضمن اشاره به چهار دیدگاه رایج در تبیین رابطه علوم با دین که اندیشه ورانی همچون ایان باربور برآن تاکید دارند، دو دلیل عمده مبنی بر ضرورت ابتنای علوم انسانی بر متون دینی را واکاوی می کند که عبارت اند از: ۱. تعریف جامع از انسان در متون دینی؛ ۲. شمول گستره دین نسبت به علوم انسانی. این مقاله ضمن توصیف وضعیت کنونی علوم انسانی، در نگاه تحلیلی و انتقادی، بر این مدعا پای فشرده که این دست از علوم، به خاطر منحصر کردن روش خویش بر تجربه و حس، از مسیر بایسته خود خارج می شود و ساختاری مادی از انسان، جهان و زیست بوم انسانی ارائه می دهد همچنین با توجه به امکان برگرفتگی علوم انسانی از متون دینی و عرضه تصویری جامعی توسط دین در این عرصه باید علوم انسانی را به جایگاه اصلی خود بازگرداند و ساختار آن را با الهام از آموزه های دینی سامان داد.

Keywords:

علوم انسانی , انسان , متافیزیک , جامعیت دین و رابطه علوم انسانی با دین