حمزه فخرالدین علیزاده - حوزه علمیه قم

از حجج پرکاربرد در فقه، سیره عقلاست که در برخی موارد، ادله عامی مثل ظواهر و خبر واحد، مستند و معتضد به آن هستند. از طرفی، گفته شده است سیره های مستحدثه با توجه به این که در مرای امام؟ع؟ نیستند، نمی توانند کاشف از رضای ایشان باشند؛ اما در مقابل می توان گفت برای اثبات رضایت معصوم؟ع؟، معاصرت الزامی نیست؛ بلکه راه های دیگری نیز وجود دارد؛ به این بیان که در آیات و روایاتی، خداوند مردم را دعوت به امربه معروف و نهی ازمنکر کرده است و به مدح عاملان به آن پرداخته. از طرفی، مقصود از معروف و منکر نیز همان معنای عرفی آن است که قطعا سیره عقلا را شامل می شود. در نتیجه، با ضمیمه کردن این دو نکته روشن می شود که سیره های عقلا همیشه ممضا و مورد تایید شارع مقدس است؛ الا در مواردی که دلیل خاص بر خلاف آن باشد. دو دلیل دیگر نیز برای کشف رضایت معصوم؟ع؟ نسبت به سیر مستحدثه اقامه شده است که اگرچه آن دو نیز تمام به نظر می رسند، کاربرد آن ها عام نیست و مختص به موارد خاصی است. آن دو عبارت اند از: الف) علم عادی امام؟ع؟ به تحقق یک سیره در آینده، مستلزم توجه به آن سیره و امرونهی نسبت به آن است. ب) سکوت حضرت و عدم القای خلاف بین عقلا در خصوص مواردی که غفلت عمومی از منشا سیره وجود دارد، کاشف از رضایت امام؟ع؟ است.

سیره های مستحدثه, آیات آمره به معروف, علم امام, رئیس عقلا