سعید فرزادمهاجری - گروه جراحی و رادیولوژی، دانشکده دام پزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
شروین صدفیان - دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
امیرحسین فلاح - دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران
علیرضا محمدزاده اکبری - دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، تهران، ایران

مقدمه و هدف: ترمیم شکستگی استخوان در دامپزشکی عمدتا با چالش های فراوانی از جمله عفونت موضع، دیر جوش خوردن یا هرگز جوش نخوردن آن، از بین رفتن کامل استخوان و ... همراه بوده است. مزایای روش های نوین در حل مشکلات گذشته و کاربری آسان تر، نیاز به توسعه روش های جدید را برای بهبود و تسریع روند التیام چندین برابر می کند. از مهم ترین این روش ها می توان به استراتژی های مبتنی بر سلول های بنیادی از جمله پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، سلول های مزانشیمی و وزیکول-های خارج سلولی (EV) اشاره کرد. در این مطالعه با مروری بر پژوهش های گذشته، روش های نوین بهبود التیام شکستگی در دام-های کوچک با نگاهی ویژه به سلول های بنیادی مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج: بررسی های بسیاری بر روی سگ ها صورت گرفته است که بیشتر آنها معطوف به مهندسی بافت با استفاده از سلول های بنیادی مزانشیمی (MSC) مغز استخوان و یا سلول های چربی همراه با داربست های مختلف از جمله کلسیم فسفات بوده است. روند ترمیم انواع شکستگی های سگمنتال و فشاری و ... در بازسازی استخوان های مختلف از جمله فمور، رادیوس و پالپ دندانی با استفاده از سلول های بنیادی تسریع و بهبود کیفیت یافته است. این مطالعات با تغییرات برون تنی سلول ها و یا ساختار داربست ها بهینه شده است. از سلول های بنیادی مزانشیمی سگ ها در ترمیم شکستگی حیوانات دیگر مثل خوکچه هندی و خرگوش نیز بهره برده شده است. PRP با حاوی بودن فاکتورهای رشد، اثر سلول های بنیادی را افزوده و حتی به صورت تنها با تشکیل عروق و ... در ترمیم استخوان خرگوش موثر بوده است. همچنین استفاده از وزیکول های خارج سلولی به جای سلول ها با کاهش واکنش ایمنی ناخواسته و دسترسی راحت تر از جمله حوزه های مورد توجه در سالهای اخیر برای بهبود ترمیم شکستگی ها بوده است.نتیجه گیری: بر اساس مطالعات انجام شده، به نظر می رسد؛ تکنیک های مبتنی بر استفاده از توانایی سلول های بنیادی در تکثیر و تمایز به شکل ویژه ای در رفع چالش های التیام شکستگی استخوان در دامپزشکی و بهبود کیفیت زندگی بیمار، گام برداشته اند. ارزش عاطفی دام های کوچک می تواند تضمینی برای استقبال از مطالعات آتی در این زمینه باشد.

PRP، سلول های بنیادی، شکستگی، دامپزشکی، اگزوزوم