محسن فرح بخش افوسی - دانشجوی دکترای حرفه ای دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز
حامد منوچهری - دانشجوی دکترای حرفه ای دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز
سحر روغنی زاده - دانشجوی دکترای حرفه ای دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز
سروش سابیزا - استاد بخش جراحی دانشکده دامپزشکی دانشگاه شهید چمران اهواز

ترمیم استخوان از راه های گوناگونی صورت می گیرد و از جمله عواملی که در تعیین روش ترمیم دخالت دارند ثبات محل شکستگی و وقایع بیولوژیکی است. اگر شکاف در محل شکستگی ثبات کمی داشته باشد ترمیم یا جوش خوردن غیر مستقیم اتفاق می افتد. در مواردی که شکاف کمی در محل وجود داشته باشد و محل شکستگی دارای ثبات بالینی باشد اصطالحا جوش خوردن یا ترمیم مستقیم اتفاق می افتد. سلول های بنیادی، سلول های تمایز نیافته ای هستند که توانایی تقسیم و ایجاد سلول هایی از همان نوع را به طور نامحدود دارند و تحت شرایط فیزیولوژیک خاصی می توانند به سلول های ویژه ی یک ارگان یا بافت تبدیل شوند. در بعضی از ارگان ها این سلول ها با تقسیم خود جایگزین سلول های آسیب دیده و از دست رفته می شوند. سلول های بنیادی مزانشیمال در فرایند بازسازی استخوان بعد از آسیب های استخوانی مشارکت می کنند. سلول های بنیادی مزانشیمال از مغز استخوان، بافت ضریع استخوان، دیواره ی عروق، عضلات، جریان خون و بافت های دیگر به محل آسیب در استخوان مهاجرت می کنند. به کارگیری سلول های بنیادی مزانشیمال از بافت های اطراف می تواند راهی مفید برای القا و یا کمک به فرایند ترمیم استخوان باشد.هدف:هدف از این مطالعه ارائه ی مروری بر مطالعات انجام شده بر روی اثرات سلول های بنیادی در فرایند ترمیم استخوان، موارد کاربرد این سلول ها، انواع سلول های به کار گرفته شده در این مطالعات، نحوه ی استخراج و به کارگیری این سلول ها و نیز نتایج مطالعات صورت گرفته می باشد.نتایج: به طور خلاصه می توان گفت که بیشترین مطالعات در مراحل بالینی و پیش بالینی روی سلول های بنیادی مزانشیمال مشتق از مغز استخوان صورت گرفته است و تاثیر این سلول ها در فرایند ترمیم استخوان، فیوز شدن ستون مهره ها و نکروز بافت استخوانی نشان داده شده است. مراحل استخراج و به کارگیری این سلول ها شامل استحصال مغز استخوان از بیمار، جدا کردن سلول های بنیادی مزانشیمی، کشت و تمایز سلول ها در محیط کشت و سپس انتقال آن به یک بستر مناسب و سپس کاشت آن در خود بیماری باشد. تزریق مستقیم سلول های بنیادی در محل به نظر روش مناسبی نیست و بهتر است سلول های بنیادی به یک داربست متصل شده باشند و سپس در محل شکستگی کار گذاشته شوند.نتیجه گیری نهایی: این مطالعه به مرور کاربرد و اثرات سلول های بنیادی در ترمیم استخوان اشاره داشت. از موارد کاربرد سلول های بنیادی در ترمیم می توان به تحریک ترمیم استخوان در موارد جوش خوردگی تاخیری، عدم جوش خوردگی و استئوتومی، در موارد آرترودیس مفاصل و پر کردن حفره ها یا نقیصه های استخوانی در اثر کیست ها و تومورها اشاره نمود. بررسی ها و مطالعات انجام شده در زمینه کاربرد سلول های بنیادی در ترمیم استخوان نشان دهنده ی نتایج مثبت استفاده از سلول های بنیادی در ترمیم هستند.