امیر ولیزاده - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.
پیمان کیهان ور - مرکز تحقیقات سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.
سمیرا اصغری - گروه بیوتکنولوژی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.

اختلالات دستگاه تناسلی زنان (FRSD) با یا بدون ناباروری، مشکلات شایع سلامت زنان با انواع رویکردهای درمانی از جمله جراحی و هورمون درمانی است. در حال حاضر در نظر گرفتن زیر شاخه های پزشکی بازساختی از جمله سلول های بنیادی یا فاکتورهای رشد درمان زایمان مبتنی بر تزریق ممکن است زندگی سلامت باروری زنان را بهبود بخشد. متداول ترین محصولاتی که برای درمان این بیماران استفاده می شود، محصولات سلولی اتولوگ یا مبتنی بر پلاکت از بیماران، از جمله پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، پلاسمای غنی از فاکتور رشد، فیبرین غنی از پلاکت (PRGF) و جزء عروقی استرومایی (SVF) است. استفاده از درمان مبتنی بر سلول یا پلاکت در اختلالات تولید مثل زنان بحث برانگیز بوده است. درمان مبتنی بر پلاکت برای اندومتر نازک، RIF، LS، VVF، زخم سزارین و اکتوپی دهانه رحم نتایج امیدوارکننده ای را نشان داده است. با این حال، اکثر مطالعات بالینی در مراحل اولیه و برخی بدون کنترل یا ارزیابی کمی از درمان بودند. مطالعات بیشتر نیاز به یک کارآزمایی بالینی چند مرکزی برای تعریف نقش درمان مبتنی بر پلاکت یا سلول در بیماران مبتلا به اختلالات تولید مثل دارد. به طور کلی با نگاهی به بررسی های قبلی، این رویکردها را در درمان اختلالات زنان گسترش داده است و نتایج قابل قبولی را ارائه می دهد، اما این یک مرحله اولیه است. این نیاز به استانداردسازی در استخراج فاکتورهای رشد و/یا سلول ها از خون یا بافت ها و همچنین پروتکل های استاندارد برای ارزیابی درمان و نتیجه درمان مبتنی بر سلول یا پلاکت دارد. در نتیجه، با توجه به پتانسیل عظیم یک درمان مبتنی بر سلول یا پلاکت در بازسازی FRS، اکنون می توانیم منتظر تحقیقات بنیادی هیجان انگیز در مورد درمان مبتنی بر پلاکت یا سلول باشیم تا راه را برای رویکردهای بالینی جدید هموار کنند.

فاکتورهای رشد، درمان مبتنی بر پلاکت، کسر عروقی استرومایی، اختلالات تولید مثلی، پزشکی بازساختی