احد رضایان - دکتری آینده پژوهی، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، تهران، ایران
احسان مرزبان - دکتری آینده پژوهی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، ایران
علی حسین رضایان - دانشیار، گروه علوم زیستی، دانشکده علوم و فنون نوین، دانشگاه تهران، ایران
مصطفی مرزبان - کارشناس ارشد مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، ایران

هدف از این مقاله، شناسایی و تعیین عوامل کلیدی، روندهای نوظهور و نیروهای پیشران در مسیر تدوین آیین نامه ارتقای مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و ارزیابی روابط ساختاری میان عوامل و مولفه های کلیدی در افق ۱۴۱۴ است. برای این منظور با تکیه بر روش شناسی آمیخته و بهره گیری از ابزارهای مرور ادبیات، مصاحبه، ماتریس تحلیل آثار متقاطع، نرم افزار میک مک و پنل خبرگان، ضمن احصای مجموعه ای جامع از عوامل اثرگذار، مولفه های کلیدی شناسایی و روابط اثرگذاری و اثرپذیری میان آن ها به لحاظ ساختاری تحلیل شده است. درنتیجه، پنج نیروی «گفتمان حاکم بر آموزش عالی در ایران»، «انتظار جامعه (صنعت، بازار و دولت) از آموزش عالی»، «اقتصاد آموزش عالی»، «رقابتی و بین المللی شدن آموزش عالی» و «چالش های نوظهور و توسعه علوم میان و فرارشته ای» به عنوان پیشران های تغییر در موضوع مقاله احصا گردیده و تاثیر و نقش هریک در آینده نظام ارتقای اعضای هیئت علمی تبیین شده است. براین اساس، ارتقای ویرایش های آینده این آیین نامه، نیازمند همگامی با نیروهای پیشران شناسایی شده، لحاظ پیچیدگی های ساختاری میان عوامل کلیدی موثر و انطباق با تحولات محیط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی از طریق اتخاذ رویکردهای میان رشته ای و آینده نگر آن هاست.

آموزش عالی, آیین نامه ارتقا, آینده پژوهی, تحلیل آثار متقاطع, نیروی پیشران