بازتعریف ضوابط شهرسازی استقرار بنا با رویکرد حفاظت از بافت های تاریخی شهرها (نمونه موردی شهر لاهیجان)

بر خلاف ضابطه فعلی نحوه استقرار ساختمانی مورد استفاده در شهرهای حاشیه جنوبی دریای خزر که به صورت درصدی از عمق زمین (معمولا ۶۰ درصد) به صورت برساز یا عقب­ساز تعریف می­شود و در اصل بر الگوهای گونه­شناختی-ریخت­شناختی رایج در شهرسازی غربی مبتنی است، پژوهش حاضر به دنبال آن است که به­کارگیری الگوهای متناظر بومی را به عنوان مبنای تدوین ضوابط جدید پیشنهاد نماید؛ چرا که بررسی عملکرد ضابطه فعلی حاکی از ناکارآمدی آن در ایجاد پیوستگی بین ساخت و سازهای جدید و قدیم در بافت­های تاریخی مورد نظر می­باشد. در پژوهش حاضر بر مبنای مرور تجربیات جهانی مرتبط تلاش می­شود تا نخست ویژگی­های یک رویکرد اصولی نسبت به موضوع شناسایی گردد که در این زمینه رویکرد تدوین ضوابط بر اساس مطالعات گونه-ریخت شناسی مورد نظر قرار می­گیرد. به دنبال آن جهت رسیدن به نتایج دقیق و کاربردی در این زمینه لاهیجان، یکی از شهرهای کهن حاشیه جنوبی دریای خزر، به عنوان نمونه موردی بررسی می­شود و بر اساس بررسی عکس های هوایی موجود، برای این شهر جدول اولویت بندی الگوهای بومی نحوه استقرار ساختمانی در پلاک­های شهری تدوین می­گردد. این جدول شامل معرفی و اولویت­بندی ۲۰ الگوی بومی استقرار ساختمانی است که در دو دسته کلی الگوهای دور-ساز و وسط-ساز (یا کوشکی) طبقه­بندی می­شوند. پژوهش حاضر را می­توان یک گام اولیه مهم و ضروری در تدوین ضوابط مبتنی بر بوم و به دنبال آن حفاظت از بافت­های تاریخی شهرهای حاشیه جنوبی دریای خزر محسوب نمود.

Keywords:

ضابطه نحوه استقرار ساختمانی , ضابطه سطح اشغال ساختمانی , نظام کنترل ساختمانی , شهرهای حاشیه جنوبی دریای خزر , لاهیجان , حفاظت از بافت های تاریخی