احد نژادابراهیمی - دانشیار گروه شهرسازی. دانشکده معماری و شهرسازی . دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
نسترن نژداغی - دانشجوی دکترای شهرسازی اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی ،دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

در سیر تکامل رویکرد بازآفرینی ­شهری توجه به مقوله مشارکت اجتماعی، منجر به شکل ­گیری رویکرد بازآفرینی ­شهری اجتماع ­محور گردیده ­است. مشارکت مردمی در فرآیند بازآفرینی منجر ­به افزایش سرمایه اجتماعی، حس تعلق­ به ­مکان و مسئولیت­پذیری نسبت ­به مکان خواهد­ شد و نهایتا پایداری ­اجتماعی را بوجود خواهد آورد. از ­آنجایی­ که مهارت ­و­ آگاهی کافی برای ورود ­به عرصه مشارکت در فرآیند توسعه محلی، امری ضروری ­است، به ­نظر ­می ­رسد دلیل عدم مشارکت ­مردمی در­ فرآیند مذکور، حاصل فقدان آموزش­ های مورد نیاز بوده­ است. با هدف تبیین رابطه بین آموزش و بازآفرینی ­شهری و همچنین تعیین ­نقش و جایگاه آموزش در فرآیند بازآفرینی­ شهری اجتماع­ محور، در پژوهش حاضر با ­بهره­گیری ­از روش تحقیق کیفی و راهبرد تحلیل محتوا، نظریات، بیانیه ­ها و منشورهای بین­المللی، واکاوی گردیده­ اند که در ­نهایت منجر ­به تشکیل مدل بازآفرینی­ شهری اجتماع ­محور از­ طریق آموزش شده ­است. همچنین در پی تبیین این رابطه و در پاسخ به این پرسش که «آموزش اجتماعی در فرآیند بازآفرینی شهری اجتماع­محور چه تاثیری خواهد داشت؟»، نظریات و تجربیات ­موجود مورد ­بررسی قرار ­گرفته­­اند و سه نوع رویکرد تشخیص داده­شده­است: استقرار واحدهای آموزش ­عالی در­محلات هدف، دسترسی عمومی و عادلانه به کاربری­های آموزشی و آموزش های اجتماعی به ساکنان محلات هدف. نتایج تحقیق نشان می­دهد اتخاذ رویکرد مشارکت ­بعنوان پارادایم برنامه­ ریزی، ­منجر ­­به موفقیت پروژه­های بازآفرینی شهری خواهد شد، و آموزش به اجتماع نباید ابزاری برای رسیدن ­به اهداف باشد بلکه ابزار اجرایی برای جلب مشارکت ساکنان باید در نظر گرفته­ شود و همچنین آموزش در ­این ­مفهوم به­­عنوان ابزاری برای نیل ­به توانمندسازی، ظرفیت­ سازی و نهادسازی در ­میان ساکنان ­محله خواهد ­­بود که منجر به آگاهی ­بخشی و زمینه­ ساز مشارکت اجتماعی، عامل حساس­سازی ­ساکنان نسبت ­به محیط و همچنین عامل مسئولیت­­پذیری افراد نسبت ­به توسعه ­آتی ­محله خواهد­ بود.

بازآفرینی اجتماع محور, آموزش ساکنان, بافت های تاریخی, مشارکت اجتماعی