مهنوش محمودی - استادیار گروه معماری، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران.

آیینها را میتوان مراسم و مناسکی دانست که در گذر زمان شکل گرفته و بر رابطه ی بین انسانها، تاریخ و محیط تاثیرگذار بوده اند. این آیینها و مراسمات ریشه در باورها و اعتقادات مردم دارند. در جهان اسلام بخصوص در بسیاری از شهرهای اسلامی اهل تشیع در مواقع خاصی مانند ماه های محرم و صفر، ایام فاطمیه، ماه مبارک رمضان و سایر مناسبتهای مذهبی و ملی، مراسم دعا، نیایش، مناجات خوانی، ذکر مصیبت و سوگواری برگزار میشود. هر شهر متناسب با ویژگیهای فرهنگی و بومی دارای آیین های متفاوت و مختلفی هستند . یکی از شهرهایی که معروف به دارالمومنین است و در استان خوزستان (دروازه تشییع) قرار دارد، شهر دزفول است. قدمت این شهر به پیش از زمان ساسانیان و به دوره ایلام و هخامنش برمیگردد. این شهر با پیشینه تاریخی غنی، در عزای سیدالشهدا آیین و مناسک خاص خود را دارد. در این مقاله با روش تحقیق تاریخی- توصیفی و به کمک شیوه گردآوری اطلاعات به صورت مطالعه کتابخانه ای و میدانی، تلاش شده است آیینهای محلی مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد . بر اساس مطالعات میتوان گفت برگزاری عزاداری سیدالشهدا در شهر دزفول در طول زمانهای مختلف باوجود مسائل و مشکلات حتی در زمان هشت سال دفاع مقدس همیشه باشکوه خاصی برپا بوده است. مراسم هایی از قبیل چوب زنی، علم یراق(سحر عاشورا)، چلاب، نخل، شیدانه و دسته رویی عزاداران از دیرباز تاکنون در این شهر برگزار میشود. مناسک و آیین های عزاداری در طراحی فضاهای شهری، کیفیت تعاملات اجتماعی تاثیر پررنگی داشته است.

آیین، عزاداری، محرم، شهر دزفول.