علیرضا امامی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، ایرا ن
هادی داودآبادی فراهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات پایداری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

ضریرنامه طغانشاه قمی منظومه ای از قرن نهم هجری و یکی از میراثهای گرانبهای ادب شیعی است که موضوع اصلی آن به انتقام خون حضرت سیدالشهداء، علیه السلام، اختصاص دارد. این منظومه مظهر تام و تمام فرهنگ ایثار و شهادت است. ما در این تحقیق با معرفی اجمالی نسخه های موجود این منظومه و با تاکید بر ضرورت تصحیح آن، به ده مولفه اصلی در ادب پایداری به عنوان مصادیق ایثار و شهادت اشاره کرده ایم و با آوردن نمونه هایی مقایسه ای از زمانها یا مکانهای دیگر مظاهر ایثار و حماسه را در این منظومه نشان داده ایم. همچنین تاکید کرده ایم که ادب پایداری ریشه در اعماق تاریخ و نگاه مذهبی و ملی ما ایرانیان دارد. ده مولفه مذکور عبارت هستند از تصویر رنج مردم ستمدیده، دعوت به مبارزه و ایستادگی، تبیین بی عدالتی، ستایش از ایثارگران و شهیدان راه خدا و آزادی و وطن و مردم، دمیدن روح امید به آینده در مخاطبان، ستایش آزادی و آزادگی، پاسداشت میهن اعتقادی، هویت طلبی، طرح سمبلها و نمادهای اسطوره ای ملی و تاریخی و دینی و عرفانی و سرانجام عدالت طلبی و عدالت خواهی. در ذیل هر کدام از این عنوانها به ذکر نمونه هایی دیگر از مصادیق آن در تاریخ ایران و کشورهای دیگر هم پرداخته ایم تا سابقه فرهنگ ایثار و شهادت را در این آثار و مهمتر از همه ضریرنامه نشان دهیم. به اعتقاد نگارندگان، ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در پرتو نشر و معرفی چنین آثاری که ریشه در تاریخ مذهبی ما، به ویژه قیام عاشورا، دارند و بخشی از هویت ما را تشکیل میدهند، می تواند میسر و امکان پذیر شود.

ضریرنامه طغانشاه قمی، انتقامیه سرایی، ایثار و شهادت، متن شناسی و تصحیح متن، ادبیات پایداری.