مسعود صفری علی اکبری - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
حجت الله صادقی - دکتری گروه علوم جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

مقدمه: گردشگری در قالب الگوهای فضایی در حال گسترش است که گردشگری عشایری نیز یکی از این الگوها است. توسعه گردشگری در هر الگوی فضایی می­تواند تاثیرات و پیامدهای خاص خود را داشته باشد. کشور ایران با توجه به برخورداری از تنوع عشایری، از ظرفیت قابل توجه­ای در زمینه توسعه گردشگری برخوردار است. هدف پژوهش: هدف این تحقیق، امکان­سنجی تاثیرات توسعه گردشگری در عشایر بختیاری است. روش­شناسی پژوهش: روش تحقیق-توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی و جز تحقیقات کمی-ژرف­نگر است. جامعه آماری تحقیق را  افراد علمی و اجرایی(کارشناسان) مرتبط با موضوع تشکیل می­دهند. با توجه به اینکه آمار دقیقی از جامعه آماری در دسترس نیست، حجم نمونه را ۲۰۰ نفر از  افراد علمی و اجرایی تشکیل داده­اند. ابزار گردآوری داده­ها، پرسش نامه بوده است که روایی آن از طریق نخبگان  انجام و پایایی آن نیز از طریق آلفای ضریب کرونباخ برابر با ۸۱/۰ محاسبه و تایید شد. نمونه گیری نیز به صورت هدفمند انجام شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش را منطقه تحت پوشش عشایر بختیاری شامل استان­های چهارمحال و بختیاری، خوزستان و اصفهان تشکیل داده­اند. یافته­ها و بحث: یافته­ها نشان می­دهد که سه شاخص اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و زیست محیطی در سطح کمتر از ۰۵/۰ معنادار هستند. اختلاف میانگین شاخص اقتصادی(۲۸/۱) و شاخص اجتماعی (۲۴/۱) نشان می­دهد که تاثیر گردشگری از نظر این دو شاخص در جامعه عشایری می­تواند مثبت باشد، اما از نظر شاخص زیست محیطی (۱۰۱/۱-)، نوع تاثیرگذاری آن منفی است. نتیجه رگرسیون نیز تایید نمود که توسعه گردشگری می­تواند ۴۲ درصد در ارتقاء، ظرفیت­های موجود عشایری  موثر باشد. همچنین همبستگی پیرسون از وجود رابطه معنادار بین شاخص­های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی گردشگری اشاره دارد که با توجه به ضریب همبستگی، بین دو شاخص اقتصادی و اجتماعی رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد. نتایج: نتیجه از وجود رابطه میان توسعه گردشگری و ارتقاء ظرفیت­های عشایری اشاره دارد. توسعه گردشگری می­تواند به بهبود برخی شاخص­های توسعه در جامعه عشایر منجر شود. آنچه در این زمینه مهم است مدیریت بهینه در راستای کاهش اثرات زیست محیطی گردشگری بر زیست بوم عشایر بختیاری است.

امکان سنجی, توسعه گردشگری, عشایر بختیاری