محمدحسن قریشی - بازنشسته دانشگاه بیرجند
احسان ناصحی - کارشناس ارشد زبان شناسی دانشگاه بیرجند
حسن امامی - استادیار دانشگاه بیرجند

روستای آبیز شهرستان زیرکوه در استان خراسان جنوبی، به دلیل نزدیکی به کویر، واقع شدن در منطقه کوهستانی، در گذر تاریخ کمتر مورد تاخت و تاز و هجوم بیگانگان قرار گرفته و در نتیجه گویش آن پاکیزه تر و دست نخورده تر باقی مانده است. این گویش از گویش های فارسی نو محسوب می شود و نسبت به زبان فارسی کمتر تحول یافته و عوامل بیرونی کمتر بر آن اثر گذاشته است و بسیاری از ویژگی های فارسی کهن را حفظ کرده است. این پژوهش در پی آن است تا توصیفی همزمانی از ساختمان فعلی گویش آبیز ارائه کند. در بررسی ها مشخص شد که در این گویش، افعال شامل بسیط (ساده) و غیر بسیط (مرکب، پیشوندی، عبارت فعلی) می شوند و هرکدام از آنها به همراه اجزایی چون پیشوندها، ریشه ها، شناسه های فعلی، ساختمان فعلی گویش آبیز را تشکیل می دهند. همچنین مشخص شد که در گویش آبیز، به لحاظ پیشوندها، شناسه ها و زمان های مختلف بین افعال این گویش و زبان فارسی رسمی تفاوت هایی وجود دارد.

گویش آبیز, فارسی رسمی, توصیف ساختمان فعل