زهرا سیدیزدی - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی عصر(عج)
حمید جعفری - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان
سعید کنجدکار - دانش آموخته رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی عصر رفسنجان(عج)

داراب نامه اثری پهلوانی از ابوطاهر طرسوسی است. در این جستار، چگونگی نمادپردازی های تشرف به دنیای زیرین و مطابقت آن­ها با آن­چه که در سفر داراب آمده، بررسی شده است. می­توان گفت که برخی از مفاهیم نمادین طرح شده در داراب­نامه طرسوسی با پژوهش های دین­پژوهان و اسطوره­شناسانی چون میرچاالیاده، جوزف کمپل و جورج فریزر نزدیکی بسیار دارند. بنابراین سعی شده پژوهش این بزرگان با آن­چه که طرسوسی در خلال داستان آورده­است، مطابقت داده شود. هدف از این پژوهش، بررسی نقش و کارکرد نمادهای آیین های تشرف در داراب­نامه و ارتباط نمادپردازی در این اثر با آیین های تشرف است. پرسش اساسی این است که در داراب­نامه تا چه اندازه  فضاسازی مکان مقدس و مرکزیت بخشیدن به آن فضا از طریق تشرف به دنیای زیرین به­عنوان راهی برای رسیدن به­کمال و مردن از مرحله ای و زایش در مرحله ای رو به بالا که معنی اصلی نهفته در آیین های تشرف است، نقش داشته­است؟ حاصل پژوهش نشان می­دهد که در داراب­نامه ورود به غار و دنیای زیرین علاوه بر باورمندی دینی، دارای جنبه آزمونی است که قهرمان داستان با سفرهای بیرونی و درونی و از طریق آگاهی یافتن از خویشتن(خود برتر)به رشد و کمال می­رسد.

آیین های تشرف, نماد, داراب نامه, چاه, غار