علی کرلو - کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
حامد رضازاده - دکتری حسابداری، مدرس گروه حسابداری موسسه آموزش عالی آذرآبادگان، ارومیه، ایران.
عادل شاه ولی زاده - استادیار گروه حسابداری، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

هدف: یک سامانه کنترل داخلی با کیفیت در درون یک شرکت می تواند زمینه موفقیت شرکت را در شرایط رقابتی بازار محصول فراهم نماید. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر رقابت بازار محصول بر کیفیت کنترل داخلی با تاکید بر نقش اجتماعی هیئت مدیره انجام شده است.روش: این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، همبستگی است. به منظور دستیابی به هدف پژوهش، تعداد ۱۵۵ شرکت از میان شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ به روش حذف سیستماتیک، انتخاب و به عنوان نمونه اصلی در نظر گرفته شد. برای بررسی روابط بین متغیرها نیز از رگرسیون لجستیک استفاده گردید.یافته ها: نتایج پژوهش، بیانگر آن است که رقابت بازار محصول بر اساس شاخص هیرفندال-هیرشمن و شاخص لرنر تعدیل شده بر کیفیت کنترل داخلی تاثیر دارد. همچنین، نقش اجتماعی هیئت مدیره نیز بر اساس ویژگی استقلال هیئت مدیره، اندازه هیئت مدیره و دوگانگی وظیفه مدیرعامل بر کیفیت کنترل داخلی تاثیر دارد.نتیجه گیری: رقابت بازار محصول می تواند با تاثیر بر رفتار سهامداران و مدیران از طریق تهدید اثر انحلال و اثر هزینه های نمایندگی می تواند سود شرکت را کاهش دهد و شرکت را در معرض ریسک نقدینگی بیشتری قرار دهد و در نتیجه افزایش احتمال وقوع زیان و ورشکستگی را دنبال داشته باشد که همین امر موجب ایجاد این رابطه در پژوهش حاضر شده است. همچنین، از آنجایی که هیئت مدیره شرکت در راس نظارت و کنترل بر سیستم های آن است، بنابراین ویژگی های آن توانایی تاثیرگذاری بر کنترل های داخلی شرکت را دارند. مسئولیت هیئت مدیره، فراهم کردن نظارت مستقل بر عملکرد مدیران اجرایی و الزام مدیران به پاسخگویی در قبال سهامداران است.

رقابت بازار محصول, کیفیت کنترل داخلی, نقش اجتماعی هیئت مدیره