ساره فخاری - عضو هیات علمی گروه معماری و شهرسازی موسسه آموزش عالی لامعی گرگانی

شهر و فضاهای مختلف آن ظرفی برای فعالیت ها و رفتارهای ساکنان آن هستند. چند و چون این فضاها وابستگی شدیدی به نحوه فعالیت و الگوهای رفتاری استفاده کنندگان دارد. و این موازنه زمانی به تعادل خواهد رسید که شهر و انسان نیازهای همدیگر را برآورده سازند. همانطوری که شهر برای گذر از بحرانها و مشکلات و مسائل خود محتاج انسان است، انسان نیز به فضا و محیط شهری برای هنرنمایی و انجام امورات خود نیاز دارد. طوری که می توان گفت: در بعضی موارد انسان و شهر دو کفه ترازو را تشکیل می دهند و آنها زمانی به موازات یکدیگر می رسند که از خطوط قرمز یکدیگر عبور نکنند . بنابراین محوریت "انسان" در شکل گیری فضاهای شهری همواره مورد توجه بوده و این مهم با نگاهی به دیدگاه های نظریه پردازان در این حوزه، همواره قابل ردیابی است. آنچه در این پژوهش به عنوان کیفیت های طراحی فضای شهری انسان محور مطرح است، در واقع برآیند همین دیدگاه های انسانی در طراحی فضاهای شهری از نگاه صاحبنظران آن است. از آنجا که در زمینه هم پیوندی هنجار های انسان گرایانه با شهرها، و چگونگی نمود آنها در طراحی فضاهای شهری کمتر سخن به میان آمده لذا این مقاله در صدد است با پرداختن به ادبیات دیدگاه انسان گرایی و شناخت ویژگی های آن و نیز مروری بررویکردهای انسان گرایانه به " هنجارهای کیفی طراحی فضاهای شهری انسان محور" دست یابد. در این میان مطالعه کیفیت های محیط های پاسخ ده و شناسایی مولفه های آنها از نگاه انسان گرایانه می تواند به شناسایی هنجارهای مذکور کمک کند. دراین راستا، این مقاله، از روش تحلیلی توصیفی بهره جسته و داده های آن از طریق مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده اند. ابتدا، مفاهیم مرتبط با دیدگاه انسان گرایی و مفاهیم و رویکردهای انسانی در طراحی فضاهای شهری به طور جداگانه مورد مطالعه قرار گرفته و سپس با متناظر سازی آنها با مولفه های کیفی طراحی فضاهای شهری پاسخده از نگاه اندیشمندان، هنجارهای کیفی طراحی فضاهای شهری انسان محور استخراج گردیده است. در نهایت نیز جهت فهم بهتر و چگونگی کاربست هنجارهای مذکور در حوزه طراحی فضاهای شهری، هر یک از آنهابه تفکیک شرح داده شده اند.

انسان گرایی، شهر انسانی، هنجارهای کیفی ، فضای شهری انسان محور