تحلیل عوامل اثرگذار بر توانمندسازی کارآفرینی زنان روستایی سرپرست خانوار در شهرستان سراب

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: بی­توجهی به پیشران­های اصلی تاثیرگذار بر توانمندسازی زنان روستایی، خصوصا در بخش اشتغال و کارآفرینی، همیشه بر پتانسیل های اشتغال زایی، ظرفیت­ های روانشناختی کارآفرینانه و جایگاه واقعی زنان در توسعه فرهنگی-اجتماعی و اقتصادی یک جامعه روستایی سایه افکنده است. لذا بهبود توانمندسازی زنان روستایی، به عنوان یک عامل کلیدی در کاهش شکاف های جنسیتی و یکی از ارکان مهم توسعه یک جامعه روستایی است. در این راستا، هدف تحقیق در قالب ۱۰ فرضیه اصلی، تحلیل عوامل موثر بر توانمندسازی کارآفرینی زنان سرپرست خانوار در روستاهای شهرستان سراب بود. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی بود که به شیوه میدانی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه زنان سرپرست خانوار (۶۱۰۱ N=) در روستاهای شهرستان سراب بودند که به روش نمونه­گیری چندمرحلهای تصادفی با انتساب متناسب، تعداد ۳۶۳ نفر از ۱۸ روستا و ۵ دهستان (دهستانهای رازلیق، ۷۷ نفر، حومه، ۱۰۰ نفر؛ ابرغان، ۹۶ نفر؛ اردلان، ۴۶ نفر و آلان برآغوش، ۴۳ نفر) به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. تحلیل فرضیه های تحقیق، با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری به روش PLS و با کمک نرم افزارهایSmartPLS  نسخه ۳ و SPSS ۲۲ انجام گردید. ابزار تحقیق، پرسشنامه ساختارمند بوده که برای بررسی روایی ابزار تحقیق، از روایی همگرا (با کمک AVE) و روایی تشخیصی و برای پایایی ابزار تحقیق از مقادیر بار عاملی، پایایی ترکیبی (CR) و مقدار آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها: نتایج مدل­یابی معادلات ساختاری نشان داد که در زمینه اثرگذاری مستقیم بر توانمندسازی کارآفرینی زنان روستایی، به ترتیب اولویت، عوامل پتانسیل های اشتغال زایی، مالی-اقتصادی و فرهنگی-اجتماعی تاثیر مثبت و معنی داری داشتند؛ اما تاثیرگذاری عامل روانشناختی بر توانمندسازی کارآفرینی زنان روستایی معنادار به­ دست نیامد. همچنین، مهمترین عوامل اثرگذار بر توانمندسازی کارآفرینی زنان روستایی به واسطه نقش میانجی پتانسیل های اشتغال زایی (اثرگذاری غیرمستقیم)، به ترتیب اولویت، شامل عامل های روانشناختی، مالی-اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی بوده است. نتیجه گیری: مدل مفهومی تحقیق توانسته است در سطح مطلوبی عوامل اثرگذار بر توانمندسازی زنان روستایی را تبیین کند. با آنکه عامل روانشناختی اثرگذاری مستقیم و معنی داری را بر توانمندسازی کارآفرینی زنان روستایی نشان نداد؛ اما به واسطه متغیر میانجی پتانسیل های اشتغالزایی، بیشترین تاثیر (۱۳۱/۰) را در مقایسه با متغیرهای مالی-اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی بر توانمندسازی داشته است. ارتقاء توانمندسازی روانی و تشویق زنان روستایی از طریق برنامههای آموزشی در زمینه بهبود ظرفیت های روانشناختی زنان در اشتغال و کارآفرینی، ساماندهی شرایط مشارکت های بیشتر اجتماعی و اقتصادی زنان روستایی در برنامه های توسعه روستایی و کارآفرینی، تقویت صندوق های اعتباری، ایجاد بازارهای محلی با مشارکت حداکثری زنان روستایی و حمایت از کسب و کارهای کارآفرینانه آنان میتواند بر بهبود توانمندسازیشان اثربخش باشد.

Keywords:

Empowerment , Employment Potentials , Entrepreneurship , Rural Women , Sarab County , توانمندسازی , کارآفرینی , پتانسیل های اشتغال زایی , زنان روستایی , شهرستان سراب