بررسی کارآیی گوگرد و مایه تلقیح باکتریهای جنس تیوباسیلوس بر جذب عناصر غذایی و عملکرد ذرت در یک خاک آهکی

استفاده از گوگرد یکی از روشهای افزایش حلالیت عناصر تثبیت شده در خاکهای آهکی و قلیایی محسوب می شود. شرط بهره گیری از توان بالقوه گوگرد، حضور میکروارگانیسم های اکسید کننده این ماده به ویژه باکتری های جنس تیوباسیلوس در خاک می باشد. تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان جایگزینی بخشی از کودهای حاوی فسفر و عناصر کم مصرف با گوگرد و مایه تلقیح باکتریهای تیوباسیلوس به صورت طرح بلوک های کاملا تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل در دو سال متوالی در شرایط مزرعه بر روی گیاه ذرت، انجام شد. تیمارهای آزمایشی در سال اول شامل چهار سطح گوگرد (۲۰۰، ۴۰۰ ، ۶۰۰ و ۱۰۰۰کیلوگرم در هکتار)، چهار سطح مایه تلقیح تیوباسیلوس (نسبت وزنی مایه تلقیح به گوگرد مصرفی معادل ۰، ۱، ۲ و ۴ درصد)، شاهد و مصرف بهینه کود براساس آزمون خاک بودند. پس از عملیات تهیه زمین در ۷۲ کرت به ابعاد ۴/۲ ×۵ متر، تیمارها اعمال گردید. بذر ذرت از رقم Single Cross ۷۰۴ به فاصله ۵/۱۷ سانتی متر در پشته هایی که ۶۰ سانتی متر از یکدیگر فاصله داشتند، کاشته شد. پس از ظهور گلهای تاجی، نمونه برداری برگ صورت گرفت. بعد از کامل شدن دوره رشد گیاه، از دو ردیف میانی هر کرت از سطحی معادل ۲/۴ مترمربع برداشت انجام شد. وزن تر، وزن خشک، متوسط طول و وزن بلال و همچنین میزان آهن، روی، مس، منگنز و فسفر در ساقه ، برگ و دانه ذرت اندازه گیری شدند. در سال دوم آزمایش تیمارها شامل سه سطح گوگرد (۲۰۰، ۴۰۰ و ۶۰۰ کیلوگرم در هکتار)، دو سطح مایه تلقیح (نسبت وزنی مایه تلقیح به گوگرد مصرفی معادل ۰ و ۱ درصد)، شاهد و مصرف بهینه کود براساس آزمون خاک بودند. در۲۴ کرت پس از اعمال تیمارها، ذرت کشت گردید. عملیات تهیه زمین، کاشت، داشت، برداشت، آبیاری، کوددهی، نمونه برداری، اندازه گیری شاخص ها و تجزیه و تحلیل نتایج همانند سال اول آزمایش انجام شدند. نتایج آزمایش سال اول نشان داد که از لحاظ شاخص هایی نظیر وزن بلال، طول بلال و مقدار جذب فسفر، آهن، روی، مس و منگنز در بخش هوایی ذرت تفاوت معنی دار بین تیمارها وجود ندارد و همه آنها در یک سطح آماری قرار گرفتند. اگرچه از لحاظ غلظت فسفر، آهن، مس، روی و منگنز در بخش هوایی ذرت، تفاوت معنی داری بین تیمارهای آزمایشی وجود داشت، ولی هیچ یک از تیمارها با شاهد یا کود سوپر فسفات تریپل اختلاف معنی دار نداشتند، این در حالی است که تفاوت تیمارها از لحاظ وزن خشک بخش هوایی ذرت معنی دار بود و وزن خشک در تیمارهای شاهد، سوپر فسفات و تیمار۴ (بهترین تیمار از نظر عملکرد) به ترتیب ۶۲/۳۰، ۸۳/۳۵ و ۷۱/۳۷ تن در هکتار بودند و دو تیمار اخیر در یک سطح آماری قرار گرفته و تفاوت آنها با شاهد معنی دار بود. تیمارهای ۲، ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۰، ۱۳، ۱۴ و ۱۵ با تیمار کود سوپر فسفات و سایر تیمارها با تیمار شاهد در یک سطح آماری قرار گرفتند. در سال دوم آزمایش، از لحاظ وزن خشک و میزان عناصر غذائی جذب شده توسط بخش هوائی ذرت تفاوت معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد، در حالیکه غلظت برخی عناصر در برگ و دانه ذرت در تیمارهای مختلف متفاوت بوده و تیمار مصرف بهینه کود بیشترین غلظت ها را به خود اختصاص داد.

Keywords:

گوگرد , مایه تلقیح تیوباسیلوس , ذرت , افزایش قابلیت جذب عناصر