علی پزشکی - دانشجوی دکتری، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
حسن نورافکن - استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
مهدی اورعی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
ناصر محب علی پور - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران
اسد اسدی - استادیار، گروه دامپزشکی، دانشکده کشاورزی، واحد میانه، دانشگاه آزاد اسلامی، میانه، ایران

گیاه دارویی عروسک پشت­پرده (Physalis alkekengi L.)، متعلق به تیره Solanacae است که به­طور گسترده در طب سنتی از میوه آن برای درمان بیمارهایی نظیر سنگ کلیه و مجاری ادراری، نقرس و هپاتیت استفاده می­شود. از آنجایی که استفاده از محرک­های زیستی در کشاورزی می­تواند در ارتقای کمی و کیفی مواد موثره گیاهان دارویی و بهبود عملکرد آنها موثر باشد، در این تحقیق اثر محلول­پاشی اسید سالیسیلیک و اوره بر خصوصیات مورفولوژیکی و ترکیبات فیتوشیمیایی این گیاه در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه در سال ۱۳۹۸ مورد بررسی قرار گرفت. محلول­پاشی­ اسید سالیسیلیک (۰۰۱/۰، ۰۰۲۵/۰، ۰۰۵/۰ و ۰۱/۰ میلیمولار) و اوره (۲۵/۰ ،۵/۰، ۱ و ۲ درصد) در سه مرحله با فاصله ۱۰ روز یکبار در سه تکرار اعمال گردید. عصاره گیری اواسط شهریور ماه همزمان با برداشت به روش خیساندن انجام شد و میزان ترکیبات فیتوشیمیایی در اندام هوایی با استفاده از دستگاه HPLC تعیین گردید. بر طبق نتایج تجزیه واریانس اثر تیمار محلول پاشی بر روی همه صفات مورفولوژیکی اندام هوایی (به جز عرض برگ)، صفات مورفولوژیکی ریشه و همچنین صفات عملکردی معنی­دار بود. افزایش غلظت اوره و اسید سالیسیلیک در بیشتر صفات اندازه گیری شده اثر مثبتی نشان داد و بیشترین افزایش در صفات مذکور عمدتا مربوط به کاربرد غلظتهای اوره ۱ و ۲ درصد و اسید سالیسیلیک ۰۱/۰ میلی مولار بود. استفاده از غلظتهای اوره ۱ درصد و اسید سالیسیلیک ۰۱/۰ میلی مولار در مقایسه با تیمار شاهد موجب افزایش تعداد میوه (به ترتیب ۸/۷۶ و ۶/۶۴ درصد)، قطر میوه (به ترتیب ۳/۱۷ و ۷/۲۵ درصد)، طول میوه (به ترتیب ۰۷/۱۵ و ۴/۳۳ درصد)، وزن تر اندامهوایی (به ترتیب ۹/۲۹ و ۴/۵۶ درصد) و وزن خشک اندامهوایی (به ترتیب ۴/۲۸ و ۴/۶۱ درصد) شد. به علاوه با افزایش غلظت اسید سالیسیلیک میزان ترکیبات لوتئولین، کوئرستین، کامفرول، اسید فرولیک و اسید کلوروژنیک در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت.

اسید فرولیک, ریزوم, عروسک پشت پرده, لوتئولین, میوه, وزن خشک