بررسی اثر اسانس گیاه دارویی Foeniculum vulgar Miller بر خصوصیات جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه های دو علف هرز Malva sylvestris L. و Chenopodium album L.

استفاده مداوم از علف­کش­ها باعث افزایش مقاومت علف­های هرز و همچنین کاهش کیفیت خاک و آب­های زیرزمینی شده است .در این تحقیق که با  هدف بررسی اثر اسانس رازیانه بر میزان جوانه­زنی و رشد گیاهچه­های علف­های هرز پنیرک و سلمه تره در شرایط آزمایشگاهی، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سال ۱۳۹۹ در آزمایشگاه تحقیقاتی بنیاد تعاون شهرستان رودان استان هرمزگان اجرا شد، به ترتیب بذرهای گیاه رازیانه توسط دستگاه کلونجر و با روش تقطیر با آب اسانس­گیری و ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاههای GC و GC-MS شناسایی گردید که بالاترین درصد اجزای تشکیل دهنده اسانس میوه، به ترتیب مربوط به ای- آنتول (۹۲/۶۶ درصد)، متیل کاویکول (۵۴/۱۴ درصد)، فنکون (۰۱/۷ درصد) و لیمونن (۸۴/۶ درصد) بود. بذر علف­های هرز پس از ضدعفونی با هیپوکلراید سدیم و سپس خشک شدن، تحت تاثیر غلظت های ۰ (آب مقطر)، ۲۰۰، ۴۰۰، ۶۰۰، ۸۰۰ و ۱۰۰۰ میکرولیتر بر لیتر اسانس رازیانه در شرایط مناسب نوری و دمای ۲۵ درجه سانتی گراد قرار داده شدند. نتایج نشان داد که اسانس رازیانه باعث کاهش درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه علف­های هرز پنیرک و سلمه­تره شد. با افزایش غلظت اسانس، درصد و سرعت جوانه زنی بذر آن ها نیز به طور معنی داری کاهش یافت. به طور کلی واکنش علف های هرز مورد بررسی به اسانس رازیانه متفاوت بود،  به نحوی که حساسیت پنیرک نسبت به سلمه­تره بیشتر بود و بیشترین اثر بازدارندگی اسانس بر روی جوانه زنی بذر پنیرک و سلمه­تره در غلظت ۱۰۰۰ میکرو لیتر در لیتر اسانس بود، به نحوی که در مورد پنیرک، جوانه زنی به طور کامل متوقف گردید. شاخص آللوپاتی در غلظت­ ۱۰۰۰ میکرو لیتر در لیتر اسانس رازیانه برای پنیرک و سلمه­تره به ترتیب برابر با ۱- و ۸۳/۰- بود. با توجه به نتایج مربوطه، کاربرد اسانس رازیانه به میزان ۱۰۰۰ میکرو لیتر در لیتر برای کنترل علف­های هرز پنیرک و سلمه­تره توصیه می­گردد.

Keywords:

آلفا آمیلاز , آللوپاتی , آنتول , اسانس , پنیرک , جوانه زنی , رازیانه , سلمه تره , متیل کاویکول