راحله محمدباقر - استادیار، گروه معارف اسلامی ، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
زهره تقوی - مربی، گروه الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل میزان توجه به مولفه های تربیت اخلاقی در کتب فارسی مقطع ابتدایی است. روش پژوهش، تحلیل محتوای مقوله ای و واحد تحلیل، متن، اشعار و تصویر می باشد. جامعه آماری پژوهش نیز کتاب های فارسی مدارس پایه اول تا ششم ابتدایی سال۱۳۹۹-۱۴۰۰ بوده و رویکرد پژوهش، کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی فراوانی و درصد استفاده شده است. مولفه های انتخاب شده عبارتند از سخن نیکو گفتن، وطن دوستی، پرهیزگاری و تقوا، قناعت، نکوهش هوی و هوس های نفسانی، کرامت انسانی و عزت نفس، محبت و مهرورزی، صبر و بردباری، دوری از تکبر و خودپسندی و طبیعت شناسی. نتایج نشان داد که در کتاب های فارسی دوره ابتدایی به مولفه های طبیعت شناسی و محبت و مهرورزی بیشترین توجه و به مولفه نکوهش هوا و هوس نفسانی توجه نشده و نمود عینی ندارد. در پایه ششم نیز مولفه های وطن دوستی و طبیعت شناسی بیشترین نمود، و صبر و بردباری کم ترین نمود را دارند. در مجموع باید گفت که تاکید کتاب های فارسی دوره ابتدایی در وهله اول متناسب با شرایط سنی دانش آموزان، بر پرورش روحیه عاطفی و آشنایی با طبیعت بوده و پرورش مهارت های کنترل هوا و هوس نفسانی از اولویت دوم و کم تری برخوردار است.

تحلیل محتوا, تربیت دینی, تربیت اخلاقی, مقطع ابتدایی, کتاب های فارسی