محمد رحیم رهنما - عضو هئیت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد
علی خوشاب - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

شهر جیرفت با دارا بودن ۲۰۴ هکتار بافت فرسوده مصوب در محدوده­ی مرکزی از معضلات کالبدی، اجتماعی و زیست محیطی فراوانی رنج می­برد. از این­رو لازم است بر پایه رویکرد مشخصی سازمان فضایی آن مورد بازطراحی مجدد قرار گیرد. این پژوهش با ماهیتی تحلیلی-تفسیری و با تاکید بر رویکرد اکولوژیک و اقتباس از تجربه سایر شهرهای که مبتنی بر کارکردهای بومی شهر جیرفت استخراج شده­اند و همچنین با تحلیل نظام کاربری و عملکردی، شبکه ارتباطی، سازمان همگانی و تحلیل منظر با پیروی از دو اصل طرح­های فرداداست و منطقه بلافصل به طراحی نقشه پیشنهادی در سازمان فضایی بافت فرسوده بپردازد. با توجه به شیوه تحقیق به­کار گرفته شده مهمترین منابع برای تحلیل و تفسیر وضع موجود؛ عکس ها، نقشه ها و طرح­های است که مورد تفسیر قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می­دهد، سازمان فضایی بافت فرسوده شهر جیرفت در حال حاضر دارای سه بخش اصلی می باشد: بخش غربی که دارای تراکم نسبی پایین­، تخلخل بالا، تعدد زمین­های بزرگ خالی و تعدد خانه باغ­ها است. بخش مرکزی که دارای تراکم نسبتا بالا به ویژه در لبه خیابان اصلی است و همچنین ریزدانگی قطعات و کمبود فضاهای شهری در این پهنه مشهود است. بخش شرقی نیز دارای تراکم نسبی پایین و تعدد زمین­های خالی و اندازه قطعات متوسط با سطح زیربنای متوسط است. با توجه به تفسیر سازمان فضایی در بافت فرسوده شهر جیرفت و تحلیل سایت، سازمان فضایی در قالب نقشه­­ی پیشنهادی مورد بازطراحی قرار گرفته است.

بافت فرسوده, باز طراحی, شهر جیرفت