محمد سلمانی مقدم - استادیار گروه جغرافیای دانشکده جغرافیا و علوم محیطی ، دانشگاه حکیم سبزواری
سیده فاطمه علوی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه حکیم سبزواری
حامد گنابادی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه حکیم سبزواری

یکی از مشکلات کالبدی شهرها وجود بافت­های فرسوده­ی شهری است که عمدتا در نتیجه­ی نبود برنامه­ریزی شهری ایجاد شده­اند. ساماندهی این بافت­ها به لحاظ مشکلات ساختاری و کارکردی، یک ضرورت جدی است. لکن به دلیل وسعت نسبتا زیاد این بافت­ها از یک­سو و فقر حاکم در بین مردم ساکن در این بافت­ها، نوسازی و بهسازی آنان با مشکلات عدیده­ای روبه رو است. در این راستا رویکردی که بتواند سریع­تر، مفیدتر و پایدارتر بافت­های مذکور را ساماندهی نماید جلب مشارکت مردم از طریق توانمندی آن­هاست. تاکنون بیش از ۶۰ هزار هکتار بافت فرسوده­ی شهری در کشور شناسایی شده است و چنانچه برای این پدیده چاره اندیشی نشود میزان وسعت این بافت­ها در آینده بیشتر خواهد شد. شهر تایباد، یکی از شهرهای استان خراسان رضوی نیز با این مشکل روبه رو است. مساحت بافت فرسوده در شهر تایباد ۱/۱۶۲ هکتار است که ۷/۱۲درصد از مساحت شهر را به خود اختصاص می­دهد. هدف از انجام این پژوهش بررسی و تحلیل مشارکت­پذیری مردم در راستای تحقق توانمندسازی آنان در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده­ی شهر مذکور می­باشد. برای انجام این مطالعه با استفاده از طراحی و تکمیل پرسشنامه و مصاحبه به جمع­آوری داده­های مورد نیاز پرداخته شده است. پرسشنامه­ها از میان ۱۱۵ خانوار ساکن در این بافت­ها تکمیل شده­اند.  همچنین جهت تحلیل داده­ها و اطلاعات از نرم­افزارهای Spss و Excel استفاده کرده­ایم. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­دهد بین وضعیت اقتصادی- اجتماعی ساکنین از قبیل درآمد، اشتغال، سطح سواد، سابقه­ی سکونت در محل و نوع مالکیت واحد مسکونی با میزان مشارکت پذیری آن­ها در نوسازی و بهسازی بافت رابطه­ی معناداری وجود دارد. و همچنین قوانین نوسازی و بهسازی و تصمیمات مدیریت شهری نقش قابل توجهی در مشارکت مردم در فرآیند نوسازی و بهسازی بافت فرسوده ندارد.

بهسازی و نوسازی, مشارکت مردمی, بافت فرسوده, شهر تایباد