پاکزاد آزادخانی - استادیار ، موسسه غیرانتفاعی باخترایلام، ایران
خدیجه نوری زاد - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، موسسه غیرانتفاعی باختر، ایلام، ایران

رعایت اصل عدالت در دسترسی به مراکز خدماتی به ویژه فضاهای آموزشی ایجاب می کند تا در مکان یابی و توزیع این فضاها شرایط و ضوابط موجود رعایت شود به گونه ای که می بایست تمام شهروندان بتوانند نیازهای خدماتی و شهری خود را با هزینه کم و سرعت زیاد تامین کنند. هدف از این پژوهش بررسی توزیع مکانی مراکز آموزش عالی شهر ایلام و تعیین پهنه های مناسب به منظور ارائه الگوی مطلوب است.روش تحقیق حاضر توصیفی-تحلیلی و از نوع کاربردی است. مبانی تئوریک بر اساس مطالعات اسنادی، کتابخانه ای و مراجعه به سازمان های ذیربط جمع آوری شده است. داده های جمع آوری شده در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و در قالب  پایگاه داده مبتنی بر ساختار رستری تدوین گردید، در مرحله بعد وزن معیارها به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) محاسبه و جهت دستیابی به نقشه نهایی از عملگر کاما در منطق فازی (fuzzy) بهره گرفته شد. نتایج نشان می دهد دانشگاه پیام­نور و دانشگاه آزاد در وضعیت نامطلوبی نسبت به معیارهای پژوهش قرار گرفته اند؛ دانشگاه باختر نیز وضعیتی بین مطلوب و نامطلوب به خود گرفته به عبارتی در قسمت شمالی وضعیت نامطلوب و در قسمت جنوب وضعیت مطلوبی دانشگاه باختر را احاطه کرده است. دانشگاه های پیام نور، باختر و دانشگاه آزاد به علت قرارگیری در محدوده شهر و دسترسی مناسب ساکنان به این مراکز سبب انسجام ساختار در قسمت غربی شهر شده اند اما دانشگاه ایلام با قرارگیری در خارج از محدوده و دسترسی نامناسب، یک گسیختگی را سبب شده و اثر مطلوب و مثبتی   نشان نمی دهد البته شاید در بلند مدت شاهد اثرات مطلوب دانشگاه ایلام در ساختار کلی شهر باشیم. ارائه الگوی مطلوب و تعیین پهنه های  مناسب بر اساس نقشه نهایی  برای مراکز آموزش عالی در شهر ایلام میتواند در کاهش مشکلات مکانی موجود مراکز فوق و رضایتمندی شهروندان موثر و در ساختار شهر ایلام می تواند اثرات مثبت داشته باشد.

آموزش عالی, مکان یابی, GIS, AHP, تحلیل فازی, شهر ایلام