بهنام نمدیان - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران، گروه مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
ابراهیم اسدی - استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

سازه های سرریز و دریچه به علت داشتن روابط ساده و نسبتا دقیق به صورت گسترده در شبکه های آبیاری و زهکشی مورد استفاده قرار می گیرند. سرریز سبب برگشت آب و درنتیجه افزایش سطح مقطع جریان و کاهش سرعت می گردد و نیز شرایط مناسب برای ته نشینی رسوبات و مواد زائد موجود در آب را ایجاد می کند که از معایب این سازه محسوب می شود. با انباشت رسوبات در بالادست، شرایط جریان تغییر یافته و از دقت روابط استخراج شده برای تخمین دبی کاسته می گردد. با ترکیب سرریز و دریچه می توان مشکلات و معایب استفاده هر یک را به تنهایی کاهش داده و در عین حال از مزایای آن ها استفاده نمود به طوری که، مواد قابل ته نشین شدن در پشت سرریز و تجمع کننده در ورودی دریچه از زیر و روی سازه عبور کند. بنابراین رفتار ترکیبی جریان ریزشی از سرریز با جت خروجی از زیر دریچه، شرایط متفاوتی را در پایین دست این قبیل سازه ها ایجاد می کند و باعث تغییر آبشستگی در پایین دست این سازه ها می شود هدف کلی از این تحقیق بررسی اثر میزان بازشدگی دریچه بر میزان آبشستگی در حالت بررسی میزان دبی عبوری از سازه ترکیبی، ارتفاع هد آب بالادست با استفاده از مدل عددی FLOW-۳D می باشد. نتایج نشان می دهد که با کاهش بازشدگی دریچه ارتفاع آب روی سازه افزایش می یابد و باعث می شود عمق آبشستگی افزایش یابد. همچنین با افزایش میزان دبی عبوری از روی سرریز و زیر دریچه و میزان ارتفاع آب بالادست، حداکثر عمق آبشستگی افزایش می یابد.

آبشستگی, سرریز-دریجه, مدل عددی, سازه مرکب, Flow-۳D