معصومه زمانی سعدآبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.
فرنوش شمیلی - استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

هنر شیشه گری با استقرار اسلام در ایران و مصر دورهای از تحول و شکوفایی را گذراند، به طوریکه آثار شیشهای بر جای مانده طی قرون ۳ ۶ ه.ق از شاهکارهای هنر ایران و مصر در ساخت و تزیین شیشه محسوب میشوند. در تزیین این آثار - از عناصر نوشتاری، هندسی، گیاهی، جانوری و انسانی استفاده شده است. این پژوهش با هدف بررسی و تبیین وجوه بصری و بیانی عناصر نوشتاری آثار شیشه ای ایران و مصر صورت پذیرفته است. بنابراین سوال پژوهش حاضر این است که عناصر نوشتاری آثار شیشه ای ایران و مصر در قرون ۳ ۶ ه.ق حاوی چه مضامینی بوده و با کدام شیوه و تکنیک اجرا - شده اند؟ روش تحقیق توصیفی تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق منابع کتابخانهای گردآوری شده است. ۶۴۵ اثر شیشه ای - ایران و مصر در قرون مذکور به عنوان جامعه پژوهش تعریف شده که از این میان ۴۲ اثر به روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد آثار شیشه ای ایران حاوی مضامین دعایی به خط کوفی بوده که با شیوه نقوش قالبی، تراش و کامئو اجرا شده است. علاوه بر دعای خیر، اسامی سفارش دهندگان به شیوه های تراش، حکاکی، نقوش قالبی، زرینفام و مینای روی شیشه بر روی آثار شیشه ای مصر نقش بسته است.

عناصر نوشتاری، هنر شیشه گری ایران، هنر شیشه گری مصر.