صالح آرخی - استادیار گروه جغرافیای دانشگاه گلستان
حسین موسی زاده - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گلستان
مهدی خداداد - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه گلستان
سید محمد موسوی پارسایی - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه گلستان

اطلاع از نسبت کاربری­ها و نحوه تغییرات آن در گذر زمان یکی از مهم­ترین موارد را در مدیریت و برنامه­ریزی پایدار شهرها می­باشد. مطالعه روند  رشد شهرها و با اطلاع از نسبت تغییرات کاربری­ها در گذر زمان می­توان بررسی مشکلات، امکانات، قابلیت­ها و نقاط ضعف شهرها را پیش بینی نمود و برای حل مشکلات کنونی و برنامه­ریزی­های توسعه آینده کمک می­کند. چرا که گسترش بی رویه اراضی شهری از مهم­ترین مسائل و معضلات برای مدیران و برنامه ریزان شهرها محسوب می شود و در این بین، شناسایی و پیش بینی نحوه گسترش شهرها می تواند در پایش و مدیریت کاربری های مختلف شهری مفید واقع شود. در همین راستا در پژوهش حاضر از تصاویر سنجنده TM سال ۱۹۸۷، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ با استفاده از شش تکنیک تغییر در محدوده شهر گنبد با مساحت ۱۰۵۱۴،۴۸۲ هکتار آنالیز شده  و تغییرات رخ داده در این محدوده در سه دوره­ی زمانی از سال ۱۹۸۷ تا ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ بررسی گردید. تکنیک­های مورد استفاده در این تحقیق شامل تفاضل تصویر، نسبت­گیری تصویر، تفاضل تجزیه مولفه اصلی، آنالیز برداری تغییر و مقایسه پس از طبقه بندی، تفاضل شاخص پوشش گیاهی بوده­اند. تکنیک­های مورد استفاده در این تحقیق نیازمند تعیین آستانه هستند. پس از تعیین آستانه تغییر، مناطق دارای تغییرات کاهشی، افزایشی و بدون تغییر مشخص گردید. جهت ارزیابی دقت تکنیک­های مورد استفاده از دقت کل و ضریب کاپا استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده مشخص گردید. روش تفاضل شاخص پوشش­گیاهی NDVI بیشترین ضریب کاپا را که برابر است با ۹۹.۶۶ درصد داشته است و بقیه تکنیک­ها نیز دارای ضریب کاپا بالا نیز می­باشند. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده از روش مقایسه پس از طبقه­بندی نشان می­دهد که بر اراضی آبی و ساخته شده افزوده شده است و از اراضی بایر کاسته شده است.

شبیه سازی, تغییرات کاربری اراضی, سنجش از دور (RS), سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS), شهر گنبد